Ο Rene Descartes (ελληνιστί Καρτέσιος, 1596-1650), υποστηρίζει στον τέταρτο στοχασμό του “Περί της πρώτης φιλοσοφίας” (1639) : “οι ανθρώπινες πλάνες γεννιούνται, όταν η βούληση απλώνεται πέρα από τον νου, όταν εκτείνεται σε όσα ο άνθρωπος δεν κατανοεί”.
Με άλλα λόγια, όταν η θέληση για πράγματα που υπερβαίνουν τη λογική του δεν μπορεί να τιθασευτεί, όταν η επιθυμία ξεπερνά τα όρια που θέτει η γνώση, όταν το συναίσθημα ξεχειλίζει και πλημμυρίζει όλα τα πεδία της συνείδησης που καθορίζονται από τον νου, το αποτέλεσμα είναι η πλάνη, η εσφαλμένη κρίση, η λανθασμένη αντίληψη, το άστοχο συμπέρασμα.
Αν πιστέψουμε τον Descartes, ο άνθρωπος ζει μια συνεχή πλάνη : η ζωή του ολόκληρη είναι ένα υπερχειλισμένο ποτάμι βούλησης, ένας ορμητικός χείμαρρος επιθυμιών, και όσα δεν κατανοεί και δεν μπορεί να εξηγήσει τον πνίγουν.
Και όμως, αυτή η πλάνη δίνει νόημα στη ζωή του. Γιατί, χωρίς το άπλωμα της θέλησης σε όσα δεν κατανοεί, σε όσα δεν μπορεί να κατακτήσει, δε θα υπήρχαν τα όνειρα, η ποίηση, ο έρωτας και η απατηλή λάμψη της μακρινής ευτυχίας…
Πίνακας : Salvador Dali, “Apparition of the Town of Delft”, 1936