1. ΠΑΙΔΕΙΑ- ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Παιδεία είναι το σύνολο των διαδικασιών με τις οποίες επιτυγχάνεται η πνευματική, κοινωνική και ηθική ολοκλήρωση του ατόμου.
Φορείς της παιδείας: Οικογένεια, εκπαίδευση, συναναστροφές, ΜΜΕ, αντικείμενο εργασίας, παράδοση, μορφές γνήσιας ψυχαγωγίας (βιβλίο, θέατρο, κινηματογράφος, πολιτιστικές δραστηριότητες κλπ.).
Εκπαίδευση είναι θεσμός της πολιτείας που με συγκεκριμένη δομή, μέσα, κατευθύνσεις στοχεύει στην παροχή γνώσεων και εφοδίων και στη διαμόρφωση ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων.
Α. Αρνητικά της εκπαίδευσης στη χώρα μας
1.Έλλειψη υλικοτεχνικής υποδομής.
2.Αναντιστοιχία εκπαίδευσης κοινωνικο-οικονομικών αναγκών της χώρας μας.
3.Ελλιπής, μη ουσιαστικός επαγγελματικός προσανατολισμός των νέων με συνέπεια:
-μη παραγωγική αξιοποίηση ανθρώπινου δυναμικού,
-υπερπληθώρα επιστημόνων (ανέργων).
4.Παρεχόμενη γνώση:
ως περιεχόμενο:
– αναχρονιστική, παρωχημένη
– μη εναρμονισμένη με σύγχρονες εξελίξεις – απαιτήσεις
ως τρόπος μετάδοσης:
– ευνοείται η μηχανιστική μάθηση
– δεν καλλιεργείται η κριτική σκέψη
– συχνά ο μαθητής απλός δέκτης γνώσεων, χωρίς ανάληψη πρωτουβουλιών (δασκαλοκεντρισμός, απουσία ουσιαστικού διαλόγου).
5. Ελλιπής κατάρτιση εκπαιδευτικών αναφορικά με την παιδαγωγική γνώση αλλά και την εξειδίκευση στο αντικείμενο της διδασκαλίας.
6.Η αξιολόγηση του μαθητή περιορίζεται στο βαθμό επίδοσης σ’ ένα μάθημα και δεν περιλαμβάνει ευρύτερα στοιχεία της προσωπικότητάς του. Έτσι όμως, εκτός των άλλων, δεν αναδεικνύονται οι ιδιαίτερες κλίσεις, οι πιθανές ειδικές ικανότητές του.
7.Ο τρόπος αξιολόγησης, εξάλλου, το εξεταστικό σύστημα κ.ά:
-αναπτύσσουν τη βαθμοθηρική διάθεση,
-μετατρέπουν τις αναγκαίες σχέσης άμιλλας σε ανταγωνιστικές,
-προκαλούν άγχος.
8.Έλλειψη ίσων ευκαιριών (λόγω των κοινωνικών, γεωγραφικών, οικονομικών κ.ά. ανισοτήτων και της απουσίας αντισταθμιστικής αγωγής για παιδιά υποβαθμισμένων περιοχών).
9.Γενικά, το εκπαιδευτικό σύστημα είναι μονόπλευρα προσανατολισμένο σε εξωτερικούς στόχους (επιτυχία στις εξετάσεις, εξειδίκευση, υλοποίηση απλώς επαγγελματικών στόχων) και όχι στη διαμόρφωση ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων με αξίες, ιδανικά, κοινωνικές αρετές.
Είναι εμφανής, εξάλλου, η έλλειψη συλλογικών δραστηριοτήτων και πρωτοβουλιών σύνδεσης του σχολείου με την κοινωνική ή παγκόσμια πραγματικότητα.
Β. Προτάσεις
- Εκσυγχρονισμός του εκπαιδευτικού θεσμού, ώστε να ανταποκρίνεται στις σημερινές ανάγκες. Αντιστοιχία του περιεχομένου των σπουδών με τις τεχνολογικές, πολιτισμικές κ.α. απαιτήσεις του παρόντος και του μέλλοντος.
- Απαλλαγή από το στενά τεχνοκρατικό, απλώς εξειδικευτικό της χαρακτήρα. Ανθρωποκεντρικός προσανατολισμός.
- Επίτευξη ορθού επαγγελματικού προσανατολισμού των νέων.
- Παροχή ίσων ευκαιριών με την αναγκαία αντισταθμιστική αγωγή, που θα αμβλύνει τις οικονομικές, κοινωνικές, πολιτιστικές κ.α. ανισότητες.
- Βελτίωση υλικοτεχνικής υποδομής για την καλύτερη εμπέδωση και συστηματοποίηση της γνώσης.
Γ. Οι στόχοι της Ανώτατης Εκπαίδευσης:
- Ανταπόκρισή της στις σύγχρονες εξελίξεις (οικονομικές, κοινωνικές, αναπτυξιακές κ.α.) με την προσαρμογή των προγραμμάτων στη διαρκώς μεταβαλλόμενη (οικονομική, τεχνολογική κ.λπ.) πραγματικότητα
- Το περιεχόμενο και οι προσανατολισμοί της να λαμβάνουν υπόψη τη διεθνή θέση της χώρας, ώστε να αντεπεξέλθει στο ιδιαίτερα ανταγωνιστικό περιβάλλον που διαμορφώνει η παγκοσμιοποίηση.
- Προώθηση της γνώσης (συστηματοποίηση, ανανέωση, έρευνα).
- Κατάρτιση – εξειδίκευση νέων επιστημόνων (δίχως όμως μονομέρεια).
- Καταπολέμηση αντιανθρώπινων αντιλήψεων όπως η “επιστήμη για την επιστήμη”.
- Ανάδειξη της ηθικής δύναμης της επιστήμης και της αντίστοιχης ευθύνης του επιστήμονα.
- Συμβολή στην πνευματική ανάπτυξη του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου (με καινοτόμες πρωτοβουλίες για εξάλειψη αναλφαβητισμού, επιμόρφωση πολιτών, π.χ. με το “ανοιχτό πανεπιστήμιο”).
- Μελέτη κοινωνικών θεσμών, διερεύνηση κοινωνικών φαινομένων και αξιοποίηση των πορισμάτων στην καθημερινή ζωή.
- Σ’ ένα κλίμα δημοκρατικής λειτουργίας να διαμορφώνει ολοκληρωμένες προσωπικότητες, με υγιή κοινωνική και πολιτική συνείδηση και όχι στυγνή τεχνοκρατική αντίληψη.
2. ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
Α. ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ
Ατομικά
- Προστασία της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας
- Ισότητα
- Ελευθερία
- Αξιοκρατία
- Ελευθερία λόγου
- Ανεξιθρησκία
- Το δικαίωμα στη μοναδικότητα (ως απόρροια της ανάπτυξης της Γενετικής)
Πολιτικά
- Το δικαίωμα του “εκλέγειν” και του “εκλέγεσθαι”
- Ισονομία
- Ισηγορία
- Ισοπολιτεία
Οικονομικά
- Δικαίωμα στην εργασία – ικανοποιητικές αποδοχές
- Δικαίωμα περιουσίας
- Ελευθερία στην οικονομική δραστηριότητα
- Ελεύθερη διάθεση της ατομικής περιουσίας για νόμιμους σκοπούς
Κοινωνικά
- Προστασία εργασιακών δικαιωμάτων (συνθήκες εργασίας, ωράριο, ασφάλιση κ.ά)
- Το δικαίωμα του «συνεταιρίζεσθαι»
- Ισοτιμία των δύο φύλων
- Δικαίωμα στη μόρφωση ( δωρεάν εκπαίδευση)
- Δικαίωμα στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη
- Εθνική αυτοδιάθεση
- Σεβασμός της ιδιαιτερότητας κάθε λαού – άρση διακρίσεων σε βάρος μειονοτήτων
- Δικαίωμα του ανθρώπου να ζει σε αρμονία με το φυσικό περιβάλλον
Πολιτιστικά
-Το δικαίωμα της καλλιτεχνικής έκφρασης
-Το δικαίωμα της παρακολούθησης ως θεατής σε μια καλλιτεχνική εκδήλωση (κινηματογράφος, θέατρο, συναυλίες μουσικής κ.ά)
-Το δικαίωμα συμμετοχής σε αθλητικές εκδηλώσεις
-Το δικαίωμα παρακολούθησης αθλητικών εκδηλώσεων
Β. ΔΕΙΓΜΑΤΑ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗΣ
- ρατσισμός (φυλετικός και κοινωνικός).
- παραβίαση πολιτικών δικαιωμάτων:
– του εκλέγειν και εκλέγεσθαι
– ελευθερίας διακίνησης ιδεών, έκφρασης πολιτικών πεποιθήσεων
– θρησκευτικής συνείδησης.
- παρακολούθηση επικοινωνιών (κυρίως ηλεκτρονική).
- λογοκρισία, φίμωση τύπου, έλεγχος ΜΜΕ για διοχέτευση κυρίαρχης ιδεολογίας.
- παράνομες, χωρίς ένταλμα, συλλήψεις, κρατήσεις, φυλακίσεις πολιτών.
- βία (σωματική, ψυχολογική) απλές μορφές, τρομοκρατία έως και πόλεμος.
- απουσία:
– ισοπολιτείας, ισότιμης μόρφωσης, κοινωνικής ασφάλισης, περίθαλψης, κατοικίας, ισονομίας, ίσων ευκαιριών, αξιοκρατίας
- ανεργία.
- πείνα, στερήσεις, εξαθλίωση κυρίως στις χώρες του Τρίτου Κόσμου.
- παραβίαση δικαιωμάτων των μειονοτικών πληθυσμών (παραβίαση δικαιώματος ανεξιθρησκίας, στέρηση δικαιώματος μόρφωσης).
- παραπληροφόρηση.
Γ. ΑΙΤΙΕΣ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗΣ
- επεκτατική πολιτική ισχυρών κρατών (πόλεμοι, πυρηνική απειλή, παραβίαση δικαιώματος αυτοδιάθεσης λαών).
- ρατσιστικά κινήματα και ιδεολογίες που κατευθύνονται από πολιτικούς και οικονομικούς κύκλους.
- αυταρχικές δομές πολιτικών συστημάτων, όπως είναι κυρίως οι δικτατορίες.
- οι προκλητικές οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες.
- χαμηλό μορφωτικό επίπεδο.
- άγνοια δικαιωμάτων από τον πολίτη.
- το άτομο γίνεται εύκολα θύμα χειραγώγησης.
- έλεγχος από οικονομικά και κοινωνικά συμφέροντα.
Δ. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ για τη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
- Συνειδητοποίηση της σημασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων μέσω της παιδείας και των φορέων κοινωνικοποίησης για τη διασφάλιση της προσωπικής αξιοπρέπειας και της κοινωνικής δικαιοσύνης.
- Ενεργητική παρέμβαση ατόμου σε περιπτώσεις παραβίασής τους στην καθημερινή ζωή. Η εναπόθεση της ευθύνης στην πολιτεία διαιωνίζει την καταστρατήγησή τους.
- Συμμετοχή σε συλλογικές δραστηριότητες (κινήματα, οργανώσεις) για:
- – έλεγχο αυθαιρεσιών οποιασδήποτε εξουσίας
– προστασία δικαιωμάτων (για ειρήνη, πυρηνικό αφοπλισμό, διατήρηση φυσικού περιβάλλοντος, κατοχύρωση πολιτικών κ.α. δικαιωμάτων)
– κατάργηση ανισοτήτων, εκμετάλλευσης κλπ.
– επικράτηση υψηλών αξιών (ελευθερίας, ισότητας, δικαιοσύνης).
– Παιδεία: πνευματική καλλιέργεια, διαμόρφωση ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων με ανθρωπιστικές αξίες.
– Δραστηριοποίηση διεθνών οργανισμών (ΟΗΕ, Διεθνής Αμνηστία).
– Πνευματικοί άνθρωποι. Οφείλουν να επισημαίνουν τα δείγματα παραβίασής τους και να ευαισθητοποιούν τους πολίτες για την περιφρούρησή τους.
– Πολιτεία:
. συνταγματική κατοχύρωση δικαιωμάτων
. εκδημοκρατισμός πολιτικής ζωής
. ανθρωποκεντρικός προσανατολισμός θεσμών
. επικράτηση πνεύματος ισοπολιτείας
. μέριμνα για ασθενέστερες τάξεις, άτομα με ειδικές ανάγκες.
3. ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Διαφήμιση είναι η τεχνική προβολής στο κοινό με κάθε τρόπο μηνύματος που αφορά πρόσωπα, προϊόντα ή ιδέες με σκοπό τη γνωστοποίηση των αρετών, των πλεονεκτημάτων ή του περιεχομένου τους.
A.ΑΙΤΙΑ ΔΙΑΔΟΣΗΣ ΤΗΣ
- Η αύξηση του κέρδους ,
- ο ανταγωνισμός ομοειδών επιχειρήσεων ,
- η τελειοποίηση του τύπου (έντυπου και ηλεκτρονικού),
- ο αστικός τρόπος ζωής (διεύρυνση αναγκών και απαιτήσεων),
- η επικράτηση δημοκρατικής αντίληψης που επιτρέπει την ελεύθερη διακίνηση ιδεών (πολιτική διαφήμιση).
Β. ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ
- Ενημερώνει τους καταναλωτές: για τα προϊόντα (τιμή, χρησιμότητα).
- Παρέχει, έτσι, τη δυνατότητα σύγκρισης και επιλογής μεταξύ ομοειδών προϊόντων, με αποτέλεσμα να κερδίζουν χρόνο και χρήμα για κοινωνικά θέματα και προτείνει μέτρα πρόληψης (κάπνισμα, AIDS).
- Προσπορίζει οικονομικά κέρδη στα ΜΜΕ, ώστε να είναι αδέσμευτα από τα πολιτικά κόμματα και να επιτελούν καλύτερα τον έλεγχο στην εξουσία.
- Ο ανταγωνισμός οδηγεί τις βιομηχανίες στη βελτίωση της ποιότητας των προϊόντων και των τιμών. Έτσι βελτιώνεται το επίπεδο ζωής του ανθρώπου.
- Συμβάλλει στην οικονομική πρόοδο μιας χώρας με: την αύξηση παραγωγής και κατανάλωσης προϊόντων και την ανάπτυξη του εμπορίου
- Συμβάλλει στην περιστολή της ανεργίας: δημιουργούνται νέα επαγγέλματα (διαφημιστές, μακετίστες, γραφίστες)και απασχολούνται περισσότεροι άνθρωποι για την αύξηση της παραγωγής.
Γ. ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ
- Προβάλλει πρότυπα κατανάλωσης και τελικά πρότυπα ζωής και αξιών τέτοιων που μεταβάλλουν τον πολίτη σε εύκολο θύμα της απληστίας του κεφαλαίου.
- Η διαφήμιση επιβάλλεται με το να πλήττει καταλυτικά την ελευθερία της βούλησης.
- αλλοτριώνει ψυχολογικά τον άνθρωπο. Χάνοντας τη δύναμή του για πρωτοβουλία, ο άνθρωπος δεν είναι πια ο εαυτός του, είναι ήδη ένας άλλος του οποίου η προσωπικότητα τον αντικατέστησε.
- πετυχαίνει τον εθισμό των μαζών, εκτός από την αποδοχή και υπακοή σε διαφημιστικά μηνύματα, στην αποδοχή μηνυμάτων πολιτικού και ιδεολογικού περιεχομένου. Έτσι, οι μάζες απογυμνώνονται έντεχνα από το αναφαίρετο δικαίωμα και καθήκον τους να αποφασίζουν για την τύχη τους.
- Δημιουργεί πλασματικές ανάγκες και αυξάνει το άγχος για την απόκτηση των διαφημιζόμενων προϊόντων.
- Η συνεχής διαφήμιση παραπληροφορεί και αποπροσανατολίζει τον καταναλωτή για την ποιότητα του διαφημιζόμενου προϊόντος.
- Προκαλεί φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας, βία και εγκληματικότητα, ιδίως στους νέους, προκειμένου να εξασφαλίσουν τα καταναλωτικά αγαθά.
- Επιδρά αρνητικά στον ιδεολογικό κόσμο του ανθρώπου: το καταναλωτικό πνεύμα αμβλύνει το ενδιαφέρον του για τα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα και ο άνθρωπος γίνεται υλιστής, ενώ απομακρύνεται από κάθε είδους ανώτερα ιδανικά και αξίες,
- Ευτελίζει την προσωπικότητα του ατόμου με:
-την κακή αλλά και προσβλητική χρησιμοποίηση των ατόμων και κυρίως του γυναικείου φύλου,
-τη γελοιοποίηση των ανθρώπινων σχέσεων και συναισθημάτων.
- Προκαλεί αρνητικές συνέπειες στο περιβάλλον:
– οι αφίσες ρυπαίνουν, καταστρέφουν και αλλοιώνουν την αισθητική του του φυσικoύ τοπίου.
– με τη μεγιστοποίηση της παραγωγής εξαντλούνται οι φυσικοί πόροι.
- Η διαφήμιση ωραιοποιεί τη ζωή, καλύπτει τις άσχημες πλευρές της, διαστρεβλώνει την αλήθεια και παρουσιάζει στον άνθρωπο έναν εξωπραγματικό, πλαστό κόσμο.
- Κακοποιεί τη γλώσσα, με τη συνθηματική χρήση της και την πληθώρα ξενικών στοιχείων.
Δ. ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ των αρνητικών πλευρών της διαφήμισης
- Το κράτος, ως έκφραση του οργανωμένου κοινωνικού συνόλου, μπορεί να παρέμβει και να καθιερώσει όρια και υποχρεώσεις, από την πλευρά των διαφημιστών, για σεβασμό της αλήθειας, προς χάρη του καταναλωτή.
- Η διαφήμιση να στηρίζεται στην αρχή: της αλήθειας, της αντικειμενικότητας, του θεμιτού ανταγωνισμού, του σεβασμού κοινωνικών – πολιτισμικών αξιών.
- Ο πολίτης οφείλει να: προκρίνει, κι αυτό είναι αποτέλεσμα παιδείας, εκείνα τα προϊόντα που πραγματικά του χρειάζονται., να συνειδητοποιήσει ότι η ευτυχία δε βρίσκεται στην κατανάλωση, να συμμετέχει σε ενώσεις καταναλωτών που μεριμνούν για την προστασία του κοινού από την παραπλάνηση και την κερδοσκοπία.
4. ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ
Α. ΑΙΤΙΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΥ
1. Η δομή της οικονομίας: στα πλαίσια της ελεύθερης οικονομίας οι ιδιωτικές επιχειρήσεις επιδιώκουν τη μεγιστοποίηση του κέρδους με την υπερπαραγωγή και έντονη προβολή των προϊόντων τους.
2. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας (αυτοματοποίηση παραγωγής):
- μαζική παραγωγή
- ποικιλία και ελκυστικότητα προϊόντων
- χαμηλό κόστος: προσιτά στο ευρύτερο κοινό.
3. Η άνοδος του βιοτικού επιπέδου. Δίνει τη δυνατότητα:
- ικανοποίησης πρωταρχικών αναγκών
- για περισσότερες αγορές (επιθυμία για ικανοποίηση δευτερευουσών αναγκών )
4. Η χρεωκοπία των πνευματικών, κοινωνικών και ηθικών αξιών αποπροσανατόλισε το άτομο και το έστρεψε:
- στον υλικό ευδαιμονισμό
- σε μια νέα ιεράρχηση αξιών (πλούτος, κοινωνική ανάδειξη, «είμαι ό,τι έχω και ό,τι καταναλώνω»).
Ο νεοπλουτισμός, η τάση αυτοπροβολής έκαναν, γι’ αρκετούς, την επιδεικτική κατανάλωση τρόπο ζωής.
5. Τα οξυμμένα προβλήματα, το άγχος, η ανία, οδηγούν συχνά το άτομο στην υπερκατανάλωση για εκτόνωση, φυγή.
6. Η υπερκατανάλωση, εξάλλου, προωθείται ως νοοτροπία για αποπροσανατολισμό του λαού από υψηλές επιδιώξεις και διαιώνιση του κατεστημένου.
7. Η διαφήμιση με επιστημονικά επεξεργασμένες τεχνικές ψυχολογικού επηρεασμού προκαλεί τεχνητές, πλασματικές ανάγκες.
Β. ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ
1. Ο ανταγωνισμός των βιομηχανιών και λοιπών παραγωγικών φορέων συμβάλλει στην ποιοτική βελτίωση των αγαθών.
2. Δυνατότητες επιλογής μεταξύ πολλών – ομοειδών προϊόντων.
3. Βελτίωση των υλικών όρων ζωής, άνοδος βιοτικού επιπέδου.
4. Ο άνθρωπος, ζώντας σ’ έναν παραγωγικό και καταναλωτικό οργασμό, δραστηριοποιείται, γίνεται δημιουργικότερος και βελτιώνει την επαγγελματική του κατάρτιση.
Γ. ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ
Για το άτομο
1. Στον ψυχισμό του:
- άγχος για την απόκτηση όλο και περισσότερων υλικών αγαθών
- συμπλέγματα κατωτερότητας σε άτομα που αδυνατούν να εξασφαλίσουν ισάριθμα με τους άλλους αγαθά
- ο καταναλωτής, χωρίς μέτρο, είναι δέσμιος των ανικανοποίητων, συνήθως πλασματικών, αναγκών του.
2. Στην πνευματική του υπόσταση:
- Η ταύτιση του “έχειν” με το “είναι” οδηγεί στην αδιαφορία για την πνευματική του καλλιέργεια.
3. Στην εργασιακή – επαγγελματική του απασχόληση:
- Η εργασία αντιμετωπίζεται, συνήθως, χρησιμοθηρικά, αποκλειστικά ως πηγή κέρδους.
4. Στον κοινωνικό τομέα:
- ο άνθρωπος υπερεργάζεται, με αποτέλεσμα την έλλειψη ελεύθερου χρόνου αλλά και διάθεσης για ουσιαστική επικοινωνία με τους άλλους
- αναπτύσσεται ανταγωνιστική – ατομικιστική διάθεση. Συχνά χρησιμοποιεί ο ένας τον άλλο ως μέσο.
5. Στην ιδεολογία και την πολιτική συνείδηση:
- απομάκρυνση από ιδεολογικές αναζητήσεις, υψηλές αξίες . αδιαφορία για τα πολιτικά ζητήματα
Για την κοινωνία
1 .Η τάση για υπερκατανάλωση οδηγεί στη μείωση των φυσικών πόρων.
2.Προκαλούνται οικολογικά προβλήματα (μόλυνση, ρύπανση, αύξηση απορριμμάτων).
3. Τόσο η ανικανοποίητη επιθυμία απόκτησης καταναλωτικών αγαθών όσο και ο κορεσμός οδηγούν στην εκδήλωση φαινομένων κοινωνικής παθογένειας (βία, έγκλημα, ναρκωτικά κ.α.).
4. Δυσχεραίνεται η κοινωνική πρόοδος, αφού η επιδίωξη του υλικού ευ- δαιμονισμού αναστέλλει τη διάθεση για συνεργασία, προώθηση του κοινωνικού συμφέροντος.
5. Κοινωνίες χωρίς πολιτικά ιδεώδη γίνονται ευάλωτες στις προσπάθειες χειραγώγησής τους.
Δ. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΣΤΟΛΗΣ
1. Συνειδητοποίηση από το ίδιο το άτομο ότι η ποιότητα ζωής και η πραγματική του ευτυχία δεν ταυτίζεται με την απόκτηση πληθώρας υλικών αγαθών.
2. Επαναπροσδιορισμός αξιών και επανιεράρχηση των αναγκών καθώς και ανάπτυξη ευρύτερων ενδιαφερόντων (κοινωνικών, πολιτικών, πολιτιστικών κ.α.).
3. Οικογένεια:
- καλλιέργεια πνεύματος ολιγάρκειας, εγκράτειας και αυτάρκειας
- ανάπτυξη της αίσθησης του μέτρου και του εφικτού στις επιθυμίες.
4. Παιδεία: Διαμόρφωση ελεύθερων, πολυδιάστατων προσωπικοτήτων με ευρύτητα σκέψης και αυτόνομη βούληση, . εσωτερικές αντιστάσεις και . ορθή διαβάθμιση των προτεραιοτήτων τους.
5. Πνευματικοί άνθρωποι:
- Συμβολή στη διαμόρφωση μιας νέας βιοθεωρίας και κοσμοαντίληψης που θα διασφαλίζει την εσωτερική ισορροπία του ανθρώπου και θα στοχεύει στη δημιουργία μιας κοινωνίας με ανθρωπιστικά ιδεώδη και ανάλογους προσανατολισμούς.
6. MME:
- Προβολή θετικών προτύπων, ατόμων απαλλαγμένων από μικροαστικές αντιλήψεις (το νεοπλουτισμό, την κοινωνική επίδειξη) με υγιείς αξίες και ιδανικά, που αγωνίζονται για την πραγμάτωση υψηλών στόχων.
7. Πολιτεία:
- Επιβολή δεοντολογικών αρχών στην αθέμιτη και παραπλανητική διαφήμιση, ώστε να μη λειτουργεί ως παράγοντας παραπληροφόρησης και μαζοποίησης.
5. ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ
A.ΘΕΤΙΚΑ ΕΝΤΑΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΗΝ Ε.Ε
Οικονομία
- διάθεση προϊόντων σε μια ευρύτερη αγορά
- παροχή τεχνογνωσίας
- εκσυγχρονισμός βιοτεχνίας και βιομηχανίας λόγω ανταγωνισμού
- διαμόρφωση επαγγελματικής συνείδησης
- συνεργασία για καταπολέμηση αρνητικών φαινομένων, όπως τα ναρκωτικά, το έγκλημα, η τρομοκρατία
- διεύρυνση κοινωνικών δικαιωμάτων με την προσαρμογή τους στα ευρωπαϊκά δεδομένα
- μεταλαμπάδευση στην Ευρώπη των διαχρονικών αξιών της χώρας μας
- εκπαίδευση: ανταλλαγές σε θέματα οργάνωσης και περιεχομένου, αξιοποίηση υποτροφιών
Κοινωνικός τομέας
Πολιτιστικός
Πολιτικός
- διεύρυνση δημοκρατικής λειτουργίας του πολιτεύματος
- ενίσχυση πολιτικού κύρους της χώρας μας, ώστε να παρεμβαίνει σε διεθνές επίπεδο για αποκατάσταση πολιτικών κ.α. δικαιωμάτων
- η κοινή εξωτερική πολιτική ενισχύει το κύρος της χώρας και συμβάλλει στην επίλυση εθνικών προβλημάτων
Εθνικός
Β. ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΕΝΤΑΞΗΣ
Οικονομικός
- δυσχερής η αυτόνομη οικονομική πορεία
- αδυναμία μικρών επιχειρήσεων να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό.
Πολιτικός
- κίνδυνος υπερσυγκεντρωτισμού της εξουσίας ορισμένων ισχυρών χωρών
- αποδυνάμωση πολιτικής αυτονομίας εθνικών κυβερνήσεων.
Πολιτιστικός
- ανεξέλεγκτη εισροή χαμηλής ποιότητας ξενικών πολιτιστικών στοιχείων
- κίνδυνος πολιτιστικής αλλοτρίωσης και ισοπέδωσης της ιδιαιτερότητάς
κάθε χώρας
Τα θετικά από την ένταξη των νέων στην Ε.Ε
Θα μπορούν να ζουν σ’ ένα ευρύτερο περιβάλλον στο οποίο θα:
- δημιουργούνται ευνοϊκοί όροι για μια πολυεπίπεδη συνεργασία χωρίς εθνικιστικές προκαταλήψεις και ιστορικά μίση που ταλάνιζαν τις παλαιότερες γενιές
- εδραιωθεί το δημοκρατικό πολίτευμα, απαραίτητος παράγοντας
για τη διασφάλιση της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και γενικότερα της κατοχύρωσης των ανθρώπινων δικαιωμάτων
- μπορούν να συμμετέχουν σε εκπαιδευτικά πανευρωπαϊκά προγράμματα, αξιοποιώντας το πλαίσιο των σπουδών τους
- επεκτείνουν τους επαγγελματικούς τους ορίζοντες σ’ έναν ενιαίο ευρωπαϊκό χώρο με μεγαλύτερες προοπτικές
- προβάλλουν ένα δυναμικό παρόν της χώρας τους στις διεθνείς οικονομικές, πολιτικές και πολιτιστικές εξελίξεις και αλλαγές.
Γ. Ο χαρακτήρας και οι στόχοι της Ε.Ε.
Να στηρίζεται στις αρχές:
- της αλληλεγγύης, της συνοχής, της κοινωνικής δικαιοσύνης
- της δημοκρατικότητας, του σεβασμού των ατομικών δικαιωμάτων και των αρχών της πολιτισμικής σύνθεσης των κοινωνιών
- της αποκέντρωσης στη λήψη των αποφάσεων (με ενεργό συμμετοχή του Ευρωπαίου πολίτη).
- Δίχως την αναβίωση του εθνικισμού, την επανεμφάνιση της ξενοφοβίας και του ρατσισμού.
- Να στοχεύει σε μια ανάπτυξη με ανθρωποκεντρική διάσταση, δίχως τεχνοκρατική αντίληψη, με σεβασμό στην ποιότητα ζωής, το φυσικό περιβάλλον και την ενίσχυση του κράτους πρόνοιας.
- Με ισομερή ανάπτυξη όλων των περιοχών της.
- Με ενδυνάμωση των θεσμών μιας ισότιμης (πολιτικής, οικονομικής,πολιτιστικής κ.α.) συνεργασίας, δίχως ηγεμονισμούς των ισχυρών χωρών.
- Με ειρηνικές πρωτοβουλίες για την κατάπαυση των εστιών πολέμου σ’ όλα τα μέρη της γης και την παγίωση της ειρήνης.
- Μια Ευρώπη που θα στοχεύει στην ανάπτυξη σχέσεων φιλίας και συνεργασίας με όλες τις χώρες, ομάδες χωρών και οργανισμούς, με σκοπό την προαγωγή της σταθερότητας, της ευημερίας, της ειρήνης.
- Μια ενοποιημένη Ευρώπη που δε θα αποκλείει, με στενά οικονομικά κριτήρια, τις αδύναμες χώρες από τους θεσμούς της.
6. ΘΑΝΑΤΙΚΗ ΠΟΙΝΗ
Αν και στις σύγχρονες δημοκρατικές κοινωνίες η θανατική ποινή θεωρείται από πολλούς παρωχημένος τρόπος απονομής δικαιοσύνης, η διόγκωση της εγκληματικότητας στην εποχή μας επαναφέρει στο προσκήνιο προβληματισμούς και συζητήσεις, σχετικές με την ανάγκη επιβολής ή την κατάργησή της.
Α. Επιχειρηματολογία υπέρ της επιβολής της θανατικής ποινής
1. Επιτυγχάνει τον παραδειγματισμό και αποτρέπει αποτελεσματικά τη διάπραξη ειδεχθών εγκλημάτων (γενική πρόληψη).
2. Ιδιαίτερα για τους επαγγελματίες εγκληματίες η απειλή της θανατικής ποινής έχει αναμφίβολα ανασταλτικό αποτέλεσμα.
3. Αποκαθιστά το κοινό περί δικαίου αίσθημα.
4. Αποτελεί πράξη δικαίωσης, κυρίως για τους συγγενείς του θύματος.
5. Αναβαθμίζει το κύρος της πολιτείας, αφού προστατεύει με δραστικά μέτρα τους πολίτες. Διαμορφώνει αίσθημα ασφάλειας, αφού υπερασπίζεται με τον πιο δυναμικό τρόπο το δικαίωμα της ζωής.
6. Συνιστά, μερικές φορές, τη μόνη επιλογή, αφού υπάρχουν εγκληματίες που η φύση του χαρακτήρα τους δεν επιδέχεται σωφρονισμό.
7. Το ανεπανόρθωτο της θανατικής ποινής είναι παραπλανητικό επιχείρημα.
Κάθε ποινή, όταν εκτελείται, δεν είναι επανορθώσιμη (εκτός από τη χρηματική).
Β. Επιχειρηματολογία υπέρ της κατάργησής της
1. Η επιβολή της θανατικής ποινής δεν αποτελεί πράξη σωφρονισμού αλλά εκδίκησης.
2. Σε περίπτωση δικαστικής πλάνης η ποινή δεν είναι επανορθώσιμη.
3. Η εκτέλεση της θανατικής ποινής αποκτηνώνει αυτούς που εμπλέκονται στη διαδικασία της, εξοικειώνει με την ιδέα της απώλειας της ανθρώπινη ζωής και σχετικοποιεί την ηθική αξία της.
4. Η επιβολή της θανατικής ποινής, ενώ δεν αποτελεί λύση, προκαλεί την εσφαλμένη εντύπωση ότι λαμβάνονται σθεναρά μέτρα κατά του εγκλήματος. Έτσι, αποσπά την προσοχή από τα πιο σύνθετα μέτρα που είναι πράγματι αναγκαία.
5. Η θεσμοθέτηση της θανατικής ποινής από την πολιτεία αποτελεί προσβολή του πολιτισμού, των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της δημοκρατική υφής της κοινωνίας.
6. Στηρίζει την αυθεντία της κρατικής εξουσίας. Τα δικτατορικά, μάλιστα , καθεστώτα, προφασιζόμενα τη δημόσια ασφάλεια, την αξιοποιούν για την εξόντωση των πολιτικών τους αντιπάλων.
7. Η αποτελεσματικότητά της δεν έχει αποδειχθεί. Τα ειδεχθή εγκλήματα διαπράττονται συνήθως
- σε καταστάσεις έντονης συναισθηματικής διέγερσης
- από ψυχασθενείς
- από επαγγελματίες δολοφόνους
Όπως γίνεται αντιληπτό, στις περιπτώσεις αυτές η θανατική ποινή δε λειτουργεί αποτρεπτικά.
Συμπέρασμα
Η νηφάλια προσέγγιση του θέματος οδηγεί στην ευρύτερα εδραιωμένη, σήμερα, αντίληψη ότι η θανατική ποινή πρέπει να καταργηθεί. Εκτός των επιχειρημάτων (ηθικών, πολιτικών, κοινωνικών, δικαστικών) που προαναφέρθηκαν, πρέπει, επιπλέον να τονιστεί ότι:
1. Η επιβολή της θανατικής ποινής δεν υλοποιεί πνεύμα ισονομίας. Επιβάλλεται, συνήθως, σε εγκληματίες από:
- ασθενέστερα κοινωνικο-οικονομικά στρώματα
- περιθωριακές ομάδες
- μετανάστες ή μειονότητες
Σπάνια έχει επιβληθεί σε άτομα θεωρούμενα κοινωνικά επιφανή.
2. Το ζητούμενο είναι η αναμόρφωση του σωφρονιστικού συστήματος, ο εκσυγχρονισμός και η εξυγίανση των φορέων του
3. Η πολιτεία οφείλει να δώσει έμφαση στη διαμόρφωση κοινωνικών συνθηκών που θα προλαμβάνουν την εκδήλωση εγκληματικής συμπεριφοράς
4. Για τα στυγερά, ιδιαζόντως ειδεχθή εγκλήματα, η ισόβια κάθειρξη, στην πλήρη υλοποίησή της, επαρκεί. Η επιβολή της θανατικής ποινής σε περιπτώσεις αποδεδειγμένης εμπορίας ναρκωτικών μπορεί να αποτελέσει, κατά την άποψη ορισμένων, αντικείμενο εύλογου προβληματισμού.
7. ΕΠΙΣΤΗΜΗ
Α. ΟΡΙΣΜΟΣ
Επιστήμη είναι:
- η πλήρης, ακριβής και σαφής γνώση των πραγμάτων.
- η συστηματική και μεθοδική έρευνα που αναφέρεται σε ορισμένο τομέα του επιστητού.
- το σύνολο των ομοειδών γνώσεων, που συνδέονται οργανικά και συντάσσονται με σκοπό την εξήγηση των φαινομένων στη φύση και την κοινωνία.
Β. ΑΙΤΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ
1. Η ερευνητική φύση του ανθρώπου, η ενεργητική του στάση απέναντι στο περιβάλλον.
2.Η επιθυμία του για μάθηση.
3. Η αμφιβολία και η περιέργεια, που έχουν ως αποτέλεσμα την έρευνα και την επαλήθευση.
4.Η ανάγκη του ανθρώπου να ξεπεράσει πολλά εμπόδια και να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής του.
Γ. ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
Α. υλικός τομέας:
- Βελτίωση της ποιότητας ζωής.
- Αύξηση της ποσότητας και βελτίωση της ποιότητας των αγαθών.
- Επωφελής εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου και κυριαρχία του ανθρώπου στη φύση.
- Προσφορά εργασίας με τα νέα επαγγέλματα, περιορισμός του σωματικού μόχθου.
- Οικονομική πρόοδος.
- Πρόληψη και καταπολέμηση των ασθενειών, αύξηση του μέσου όρου ζωής του ανθρώπου.
Β. ηθικός τομέας:οι ανθρωπιστικές επιστήμες:
- καθιστούν δυνατή την αυτογνωσία. εξευγενίζουν τον συναισθηματικό κόσμο.
- συμβάλλουν στην ηθικοπνευματική τελείωση και στη διαμόρφωση μιας πολυδιάστατης προσωπικότητας.
Γ. πνευματικός τομέας:η επιστήμη:
Ασκεί το πνεύμα και ικανοποιεί τις πνευματικές ανάγκες του ανθρώπου.
Αναπτύσσει την κρίση και εξασφαλίζει την πνευματική ελευθερία.
Απαλλάσσει από εξωλογικά στοιχεία (προλήψεις, δεισιδαιμονίες).
Δ. ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
Α. υλικός τομέας:
- Το φυσικό περιβάλλον μολύνεται και καταστρέφεται με την υπερεκμετάλλευση.
- Η ανθρωπότητα απειλείται με τα όπλα μαζικής καταστροφής.
- Με την εκμηχάνιση της παραγωγής αυξάνεται η ανεργία.
Β. πνευματικός – ψυχολογικός τομέας:
- Η εξειδίκευση των επιστημόνων οδηγεί συχνά στη μονομέρεια.
- Στερεί τη χαρά της δημιουργίας, αλλοτριώνει τον άνθρωπο από την εργασία και τον εαυτό του, εξαιτίας του υπέρμετρου προγραμματισμού και της αυστηρής μεθοδολογίας.
- Οδηγεί σε υπερβολικές φιλοδοξίες και αίσθηση υπεροχής.
Γ. ηθικός -κοινωνικός τομέας:
- Ο επιστημονισμός εξαφανίζει κάθε αίσθημα ανθρωπιάς.
- Απανθρωποποιεί το άτομο, αμβλύνει τις ηθικές του αντιστάσεις.
- Καλλιεργεί τον ανταγωνισμό μεταξύ των επιστημόνων στο πλαίσιο της
προσωπικής προβολής και διάκρισης.
- Καταρρακώνεται η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, υπονομεύεται η ελευθερία του ανθρώπου, αφού η επιστήμη μπορεί να γίνει όργανο για την εξαπάτηση, υποδούλωση και εκμετάλλευση των ανθρώπων.
- Με τα επιστημονικά πειράματα εμφανίζονται νέες ανίατες ασθένειες.
Προϋποθέσεις για την ανθρωποκεντρική αξιοποίηση της επιστήμης:
Ο επιστήμονας πρέπει να διακρίνεται από:
- Παιδεία με ανθρωπιστικές αρχές και πνεύμα ελευθερίας.
- Γενική μόρφωση και ψυχική καλλιέργεια, ώστε να θέτει τις γνώσεις του στην υπηρεσία του ανθρώπου και να ασκεί το έργο του με υπευθυνότητα και αίσθημα κοινωνικής συνείδησης.
- Αυτογνωσία, για σωστή επιλογή στόχων, που να ανταποκρίνονται στα προβλήματα της ζωής.
- Ευσυνειδησία, ηθικές αρχές και αξίες.
- Η ειρήνη επιτρέπει στον επιστήμονα να επιδίδεται απερίσπαστα στο ανθρωπιστικό του έργο.
- Η επανιεράρχηση των στόχων και αξιών του σύγχρονου ανθρώπου.
Τα εφόδια του επιστήμονα
- Διαμόρφωση ηθικής, αυτόνομης και ελεύθερης προσωπικότητας.
- Αίσθηση ότι επιτελεί κοινωνικό λειτούργημα και όχι μόνο βιοποριστικό επάγγελμα.
- Ενδιαφέρον για την σωστή και επωφελή για τον άνθρωπο μελλοντική χρήση των επιτευγμάτων του.
- Πίστη στα ανθρωπιστικά ιδανικά.
- Κοινωνικές αρετές ( ανιδιοτέλεια, πνεύμα συνεργασίας, άμιλλα.)
- Ηθικές αρχές ( ταπεινοφροσύνη, ετοιμότητα, ειλικρίνεια)
8. ΚΟΜΦΟΡΜΙΣΜΟΣ-ΠΡΟΣΩΠΟ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΕΙΟ-ΜΑΖΟΠΟΙΗΣΗ
Για να προσεγγίσει κανείς τους όρους κομφορμισμός και μαζοποίηση θα πρέπει να ανατρέξει στη σχέση ανθρώπου – κοινωνίας αλλά και σε θέματα που μελετούν την ανθρώπινη προσωπικότητα και χαρακτήρα.
Κοινωνικός κομφορμισμός: προκύπτει από τη βαθιά επίδραση της κοινωνίας μέσω της κοινής γνώμης αλλά και μέσω του αντίστοιχου ελέγχου της και από τους κοινωνικούς θεσμούς που υφίσταται ο άνθρωπος σε ατομικό επίπεδο. Είναι δηλαδή ο συμβιβασμός και η συμμόρφωση του ατόμου με τις κρατούσες απόψεις, ακόμα και αν αυτές έρχονται σε σύγκρουση με τα βαθύτερα πιστεύω του, προκειμένου να μην έρθει σε σύγκρουση με τον κοινωνικό περίγυρο.
Αυτό, αν και ως ένα σημείο είναι αναπόφευκτο αλλά και αναγκαίο, θεωρείται ωστόσο μια μορφή καταπάτησης της ανθρώπινης ελευθερίας, αλλοίωσης της προσωπικότητας, κατάργησης του ατομικού.
Συνήθως ο κοινωνικός κομφορμισμός εξετάζεται σε σχέση με τα χαρακτηριστικά του σύγχρονου πολιτισμού: η μηχανοποίηση, η τυποποίηση, ο αυτοματισμός κυριαρχούν στην ανθρώπινη δράση, επιτείνουν το άγχος και την αγωνία, αναγκάζουν σε ταχύτατους ρυθμούς ζωής και έτσι τραυματίζουν τη διανόηση και στραγγαλίζουν τις πρωτοβουλίες του ατόμου. Η μονομέρεια επομένως του πολιτισμού είναι που διαμορφώνει και τα συμπτώματα της ηθικής και πνευματικής του κρίσης.
Μαζοποίηση, είναι κατ’ επέκταση η αφομοίωση, η υιοθέτηση από τον άνθρωπο τρόπων σκέψης και συμπεριφοράς, χωρίς όμως να είναι αποτέλεσμα κριτικής επεξεργασίας και συνειδητής επιλογής. Ο άνθρωπος εξομοιώνεται με το σύνολο που παίρνει τη μορφή της μάζας, εφόσον δεν υπάρχει το στοιχείο της ιδιαιτερότητας στα μέλη του.
Παράγοντες μαζοποίησης – αιτίες :
- οικογένεια – σχολείο: προβάλλουν πρότυπα, αντιλήψεις και αξίες που δεν ελέγχονται από το οικογενειακό ή σχολικό περιβάλλον και δεν συντελούν στην διαμόρφωση της ελεύθερης προσωπικότητας των μελών της.
- χαμηλό πνευματικό και μορφωτικό επίπεδο: καθιστά τους ανθρώπους εύκολα ελεγχόμενους από τους φορείς εξουσίας, ευάλωτους σε κάθε μορφή χειραγώγησης.
- Μ.Μ.Ε.: διαμορφώνουν την κοινή γνώμη εξαιτίας της παντοδυναμίας τους, σύμφωνα όμως με το συμφέρον τους, δηλαδή καταπατώντας τους δεοντολογικούς κώδικες της πληροφόρησης προς χάριν του κέρδους.
- Πολιτική: όταν ο πολιτικός λόγος χαρακτηρίζεται από λαϊκισμό, δημαγωγία προπαγάνδα, προκειμένου να εξυπηρετεί ιδιοτελείς σκοπούς.
- αισθητική ισοπέδωση – καταναλωτισμός: ομοιότητα στην εμφάνιση, στην ψυχαγωγία, εξομοίωση στις προτιμήσεις των ανθρώπων.
- αστικοποίηση και έλλειψη επικοινωνίας: απομονώνει τον άνθρωπο και ακρωτηριάζει την ανάγκη για διάλογο, παρέα, συζήτηση.
- παγκοσμιοποίηση: καταργεί την ιδιαιτερότητα των πολιτισμών.
Επιπτώσεις :
- πνευματικός τομέας: αμβλύνει την κριτική ικανότητα και την προσωπική εκτίμηση και θεώρηση του κόσμου.
- κοινωνικός: ενισχύει την κοινωνική παθογένεια (βία, εγκληματικότητα, φανατισμός)
- ψυχολογικός: οδηγεί τον άνθρωπο στη βίωση οδυνηρών συναισθημάτων αλλά και στην αλλοίωση του χαρακτήρα του.
- πολιτικός: καθώς μειώνεται το αίσθημα της προσωπικής ευθύνης και η κριτική στάση στα πολιτικά δρώμενα, απειλούνται οι δημοκρατικοί θεσμοί και παρεμποδίζεται η λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος.
- εθνικός: κατάργηση της ιδιαίτερης πολιτιστικής ταυτότητας, αντικατάστασή της από εθνικιστικές συμπεριφορές.
9. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
Τεχνολογία: Η μελέτη και η πρακτική εφαρμογή των γνώσεων, των μεθόδων και των πορισμάτων των θετικών επιστημών, και ιδιαίτερα της μηχανικής, στη βιομηχανία, στην ιατρική, στις επιχειρήσεις, στο εμπόριο και σε άλλους τομείς της δραστηριότητας και της ζωής του ανθρώπου γενικότερα.
Τεχνοκρατία: Η κυριαρχία του πνεύματος της τεχνολογίας στην κοινωνική και πολιτική ζωή – σε κάθε τομέα της ανθρώπινης δραστηριότητας. /
Η θεωρία σύμφωνα με την οποία η ευημερία του ανθρώπου στηρίζεται κυρίως στην τεχνολογική πρόοδο (σε αντίθεση με τη θεωρία που υποστηρίζει ότι η ευημερία εξαρτάται από τον ίδιο τον άνθρωπο και τις πνευματικές του αξίες).
Τεχνικός πολιτισμός: η κυριαρχία της «μηχανής» στη ζωή του ανθρώπου η οποία βοηθά και υποκαθιστά τον άνθρωπο σε κάθε δραστηριότητά του.
Θετικές πλευρές της τεχνικής προόδου:
1. κυριαρχία του ανθρώπου στη φύση: αξιοποίηση των δυνάμεων της φύσης προς όφελος του ανθρώπου
2. απαλλαγή από το μόχθο εργασίας
3. παραγωγή περισσότερων αγαθών, σε λιγότερο χρόνο, με βελτιωμένη ποιότητα (=άνοδος του βιοτικού επιπέδου)
4. ανάπτυξη της επιστήμης: η πρόοδος της έρευνας οδήγησε στη διάγνωση, πρόληψη και αντιμετώπιση ασθενειών
5. βελτίωση μέσων επικοινωνίας, μεταφοράς, πληροφόρησης
6. αναβάθμιση της ανθρώπινης ζωής: άνοδος γνώσης, ορθολογισμός, κοινωνική ισότητα, οικουμενική συνείδηση, ανάπτυξη τέχνης
αρνητικά του μηχανικού πολιτισμού:
καταστροφή φυσικού περιβάλλοντος
μηχανοποίηση (και επομένως τυποποίηση, αυτοματισμός) της ανθρώπινης εργασίας και γενικότερα της ανθρώπινης ζωής.
επιβάρυνση της προσωπικότητας: ο άνθρωπος σταδιακά απομακρύνθηκε από τομείς δραστηριότητας (ανία, αλλοτρίωση, μοναχικότητα)
περιορισμός της ελευθερίας: η μηχανή καθορίζει την ανθρώπινη ενέργεια
σωματική επιβάρυνση: ο άνθρωπος έγινε μαλθακός, απομακρύνθηκε από τη «φυσική» κίνηση.
ανάπτυξη κοινωνικής παθογένειας: μεγαλουπόλεις / εγκληματικότητα / τρομοκρατία / όπλα
επιθυμητή στάση / αντιμετώπιση:
Η κατανόηση του φαινομένου, ότι δηλαδή εφόσον ο πολιτισμός αναπτύσσεται μονομερώς, η κοινωνία δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες του ανθρώπου.
1. Να μην υστερεί σε ανάπτυξη ο πνευματικός χαρακτήρας του πολιτισμού (συμβολή οικογένειας, σχολείου, πολιτείας)
2. Προσανατολισμός του ατόμου στις ανθρωπιστικές αξίες ώστε να μην υφίσταται όλες τις αρνητικές εκδοχές της τεχνικής προόδου προκειμένου να απολαμβάνει τα αγαθά της.
10. ΤΕΧΝΗ
Τέχνη είναι η έμφυτη ανάγκη και ικανότητα του ανθρώπου να εκφράζει και να αποκρυσταλλώνει τα συναισθήματά του και τον ψυχικό του κόσμο σε καλλιτεχνικές μορφές. Αυτή η μετάπλαση της πραγματικότητας σε δημιουργίες – έργα τέχνης προκαλούν αισθητική συγκίνηση, χαρά και ψυχική ικανοποίηση.
Υπάρχουν πολλοί ορισμοί για την Τέχνη και το έργο τέχνης και μέσα από αυτούς αντιλαμβάνεται κανείς και την προσφορά της στις ανθρώπινες κοινωνίες. Ως κοινωνικό φαινόμενο και ως κώδικας επικοινωνίας , υπήρχε πάντα σε όλους τους λαούς και σε όλες τις εποχές.
► ειδικά για την τέχνη της εποχής μας:
- είναι πολυσχιδής : υπάρχουν πλήθος σχολές, καλλιτεχνικά ρεύματα, τάσεις. Πολλές φορές είναι δυσπρόσιτη για το ευρύ κοινό, γιατί εκτός από την αισθητική καλλιέργεια, συχνά απαιτούνται και εξειδικευμένες γνώσεις για την ανάγνωση των έργων τέχνης.
- Πολλά έργα με πλατιά λαϊκή απήχηση είναι συνήθως χαμηλής στάθμης και για λόγους εμπορικού κέρδους ανταποκρίνονται στις προτιμήσεις ενός κοινού απαίδευτου που τρέφεται με υποκατάστατα της Τέχνης (συνηθέστερα στον κινηματογράφο, τη μουσική, το θέατρο). Γίνεται λόγος για την υποκουλτούρα και τον εκχυδαϊσμό της τέχνης.
- Ειδικότερα η Αφηρημένη Τέχνη επειδή αποφεύγει την αναπαράσταση της πραγματικότητας εμμένοντας στη βαθύτερες καταστάσεις, προκαλεί το κοινό και σε βίωση δικών του προεκτάσεων, που είναι ανάλογες με το γνωστικό του επίπεδο, αλλά και με την φαντασία του και την ευαισθησία του.
- «Η τέχνη για την τέχνη» (δηλ. ότι η τέχνη θα πρέπει να ενδιαφέρεται μόνο για το ωραίο) ≠ «στρατευμένη τέχνη»(δηλ. προβολή μιας πολιτικής ή κομματικής άποψης μέσω της τέχνης): η συγκεκριμένη αντιπαράθεση θεωρείται στην εποχή μας ξεπερασμένη καθώς η τέχνη έχει μελετηθεί και ως κοινωνικό φαινόμενο και μέσα από την επιστήμη της Αισθητικής.
- Προϋπόθεση της τέχνης αποτελούν η ελευθερία στην έκφραση και διακίνηση ιδεών.
Προσφορά (αξία της τέχνης):
1. Η τέχνη ως μορφή έκφρασης – διαλόγου αποτελεί σπουδαίο τρόπο επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων αλλά και των λαών, πολιτισμών, κλπ.
2. Ως φορέας μηνυμάτων είναι δυνατό να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη για σημαντικά προβλήματα του της εποχής μας (οικολογία, καταπάτηση ανθρώπινων δικαιωμάτων, αξία της ελευθερίας )
3. Καλλιεργεί το αισθητικό κριτήριο του ανθρώπου συμβάλλοντας έτσι στην ολοκλήρωση της προσωπικότητάς του.
4. Συμβάλλει στην πνευματική καλλιέργεια.
5. Προκαλεί χαρά καθώς προσφέρει αισθητική απόλαυση.
6. Αποτελεί σπουδαία μορφή ψυχαγωγίας αλλά και ψυχικής ανάτασης γιατί απομακρύνει τον άνθρωπο από την καθημερινότητα, τη μονοτονία, την πεζότητα.
7. Ως μέσο έκφρασης παρέχει τη δυνατότητα της προβολής συναισθημάτων, του εσωτερικού μας κόσμου.
Κρίση – αμφισβήτηση της αξίας της τέχνης (αίτια):
-
- πολιτιστική κρίση και έλλειψη αξιών
- τεχνοκρατική κοινωνία – καταναλωτισμός
- έλλειψη αισθητικής αγωγής στην παιδεία
- επικράτηση της υποκουλτούρας
- ιδιαιτερότητα του χαρακτήρα του καλλιτέχνη