Ο σπουδαίος φιλόσοφος Stuart Mill (1806-1873) ορίζει την αριστεία ως αρετή (γενναιότητα, καλοσύνη, καλό γούστο, περιφρόνηση του ευτελούς, μόρφωση, υγεία, διάκριση σε έναν ή περισσότερους τομείς). Η αριστεία οδηγεί τον άνθρωπο σε μια τελείωση του εαυτού του προς όφελος του κοινωνικού συνόλου και όχι αποκλειστικά του εαυτού του. Στο πλαίσιο αυτό, λέει, αν γύρω μας οι άνθρωποι αδιαφορούν για την επίτευξη συγκεκριμένων αριστειών (ατομικών και κοινωνικών αρετών), για τις οποίες είναι ικανοί, μπορούμε να τους συμβουλέψουμε, να τους λυπηθούμε ή να τους αποφύγουμε. Δεν μπορούμε όμως να τους αναγκάσουμε να κατευθυνθούν προς τη δική μας κατεύθυνση ή να τους τιμωρήσουμε μέσω του συστήματος δικαίου, επειδή δεν συμμορφώνονται. Ποτέ ; Όχι, ποτέ. Η απαγόρευση αυτή αίρεται, όταν τα άτομα που δεν ενδιαφέρονται για την αριστεία, την ατομική αρετή σε συνδυασμό με τον σεβασμό των άλλων, προκαλούν βλάβες σε άλλα άτομα με τα οποία σχετίζονται. Με την άποψη του Mill λιώνει αμέσως η γνωστή πια “καραμέλα” οτι “ο καθένας είναι ελεύθερος να κάνει ο,τι θέλει και να καθορίσει όπως θέλει τη ζωή του”. Το σωστό θα ήταν να πούμε : “ο καθένας είναι ελεύθερος να κάνει ο,τι θέλει, αρκεί να μην βλάπτει με τις πράξεις και τη στάση του τους άλλους με οποιονδήποτε τρόπο, σε οποιαδήποτε περίσταση και σε οποιαδήποτε συνθήκη”…
Πίνακας : Γιάννης Γαΐτης (1923-1984)