Ο Immanuel Kant (1724-1804) ορίζει το χρέος που έχει κάθε πολιτική εξουσία (μοναρχική ή δημοκρατική) απέναντι στον λαό, τον οποίο κυβερνά. Οφείλει να αναρωτιέται, λέει, πριν από κάθε απόφαση που λαμβάνει, αν ο ίδιος ο λαός ή ο κάθε πολίτης χωριστά θα έπαιρνε την ίδια απόφαση, θα ψήφιζε τον ίδιο νόμο για τον εαυτό του. Θα συμφωνούσε με την υποβάθμιση της ζωής του, την αύξηση της ανεργίας, της φτώχειας, τον ακραίο πλουτισμό των λίγων, την περιβαλλοντική καταστροφή στο όνομα του κέρδους, την επιλογή της πολεμικής εμπλοκής ; Σίγουρα όχι.
Υποστηρίζει μάλιστα, ότι το γόητρο της εξουσίας στηρίζεται ακριβώς σε αυτό, ότι συνενώνει τη βούλησή του λαού στη δική του, ότι ταυτίζει τη θέληση τη δική του με εκείνη του λαού. Χρέος της πολιτικής εξουσίας είναι να εργάζεται με όλες τις δυνάμεις της για τον προορισμό του λαού και την προαγωγή του, δηλαδή την ευτυχία του (Ι. Καντ, Δοκίμια, Απόκριση στο ερώτημα : τί είναι Διαφωτισμός, εκδ. Δωδώνη, 1971, μτφρ. Ε. Παπανούτσος).
Είναι εύκολο έπειτα από τα παραπάνω να καταλάβει κανείς τι συμβαίνει σήμερα και τι συνέβαινε ενδεχομένως πάντοτε. Οι φιλελεύθερες δημοκρατίες ψηφίζουν νόμους, λαμβάνουν μέτρα, ρυθμίζουν οικονομικές και κοινωνικές σχέσεις, απαξιώνοντας προοδευτικά τις ελευθερίες του λαού, υποβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής του, αυξάνοντας διαρκώς την ανασφάλεια για το μέλλον. Με άλλα λόγια ευτελίζουν μόνιμα και σταθερά τον σκοπό του λαού : την ευτυχία του, την πρόοδο και την προαγωγή του, ώστε να ζήσει μια αξιοπρεπή ζωή, που προϋποθέτει βέβαια την επικράτηση της ηθικότητας…
Πίνακας : Γιάννης Γαΐτης (1923-1984)