Η έδρα του κακού

ByStratos Tsagaris

Απρ 23, 2025 #Άνθρωποι, #Κακό, #Κοινωνία, #Φιλοσοφία

Read Time:1 Minute, 23 Second

Το κακό εδράζεται στη θέληση, σύμφωνα με τον Αυγουστίνο (354-430 μ.Χ.), τον σημαντικότερο ίσως χριστιανό φιλόσοφο. Η πραγματική αιτία του κακού βρίσκεται στην θέληση την ίδια. Ο άνθρωπος είναι ελεύθερος να μην κάνει το κακό, αλλά το κάνει, γιατί το επιλέγει με την ελεύθερη βούληση που έχει δοθεί από τον Θεό, έλεγε ο Αυγουστίνος. Αν η φύση μας ήταν η αιτία του κακού, τότε όλες οι κακές πράξεις μας, ακόμη και οι πιο απαίσιες και εγκληματικές, θα ήταν δικαιολογημένες.
Με ανάλογο τρόπο, ούτε οι κοινωνικές συνθήκες είναι η αιτία του κακού, όσο και αν καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την κακή πράξη : ο άνθρωπος έχει πάντοτε την ελεύθερη επιλογή να πράξει κάτι άλλο από το κακό, ανεξαρτήτως των συνθηκών που τον ωθούν να πράξει μόνο το κακό. Στη ναζιστική Γερμανία υπήρξαν πολλοί που δεν επικαλέστηκαν ως δικαιολογία τις ιστορικές, οικονομικές ή κοινωνικές συνθήκες, ούτε καν την τρομοκρατία των Ναζί, και δεν διέπραξαν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, δεν συμμετείχαν στην εξόντωση των Εβραίων.
Ο πόλεμος ως έκφραση του συλλογικού κακού δεν είναι αποτέλεσμα οικονομικών ή κοινωνικών συνθηκών, όπως με ευκολία λέγεται. Οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες είναι οι αφορμές. Ο πόλεμος είναι αποτέλεσμα θέλησης των ανθρώπων να επιβάλλουν το δίκαιο της πυγμής και συνεπώς, είναι αποτέλεσμα της θέλησης εκείνων που τον διεξάγουν. Πάντα υπάρχει η επιλογή της ειρήνης. Η επιλογή του πολέμου δεν πηγάζει από τη φύση μας, δεν είναι μια φυσική καταβολή, δεν είναι αποτέλεσμα κοινωνικών συνθηκών, ούτε είναι απότοκος της επέμβασης μεταφυσικών δυνάμεων στον κόσμο. Ο πόλεμος είναι μια συνειδητή επιλογή με έδρα την ανθρώπινη θέληση και ως τέτοια καταλογίζεται εξ ολοκλήρου στην ανθρώπινη κακία…

Πίνακας : Max Ernst, “Η Ευρώπη μετά τη βροχή II”, 1966