Στην απλούστερη εκδοχή του, ο δεύτερος Νόμος της Θερμοδυναμικής ορίζει ότι η θερμότητα ρέει πάντα αυθόρμητα από τα θερμά στα ψυχρά σώματα και ποτέ από τα ψυχρά στα θερμά, χωρίς να δαπανήσουμε ενέργεια. Ας θεωρήσουμε μια μικρή ποσότητα θερμότητας που ρέει από το θερμό στο ψυχρό σώμα. Το θερμό σώμα θα χάσει κάποια εντροπία (αταξία), ενώ το ψυχρό θα κερδίσει. H εντροπία, όμως, την οποία θα κερδίσει το ψυχρό σώμα είναι μεγαλύτερη από αυτή που θα χάσει το θερμό, διότι, ενώ η ποσότητα της θερμικής ενέργειας που ανταλλάσσεται είναι η ίδια, οι θερμοκρασίες τους διαφέρουν. Άρα, η συνολική εντροπία ολόκληρου του συστήματος —ψυχρό και θερμό σώμα μαζί— τελικά αυξάνεται. Μια διατύπωση, συνεπώς, του Δεύτερου Νόμου της Θερμοδυναμικής είναι ότι η εντροπία ενός τέτοιου συστήματος δεν μειώνεται ποτέ, αφού μείωση της εντροπίας θα σήμαινε ότι κάποιο ποσό θερμότητας είχε μεταφερθεί αυθόρμητα από το ψυχρό στο θερμό σώμα.
Επομένως, ο 2ος Θερμοδυναμικός Νόμος προκαλεί εντροπία, δηλαδή αυξάνει την αταξία του ψυχρότερου σώματος, καθώς αυτό απορροφά τη θερμική ενέργεια που αυθόρμητα εκπέμπει το θερμότερο.
Ας φανταστούμε ένα ψηφιδωτό παζλ, του οποίου τα κομμάτια σχηματίζουν μια εικόνα. Σε κατάσταση τάξης (αταραξίας), τα κομμάτια του παραμένουν στη θέσης τους. Αν όμως κουνήσουμε το παζλ, τα κομμάτια θα χάσουν την αρχική θέση τους, το ένα δίπλα στο άλλο, θα ανακατευτούν μεταξύ τους, θα περάσουν δηλαδή σε μια κατάσταση αταξίας (εντροπίας). Η επαναφορά τους στην αρχική τάξη είναι μάλλον αδύνατη. Αν μάλιστα τα ταρακουνήσουμε πάλι, η εντροπία τους θα αυξηθεί, δεν θα μειωθεί.
Αυτή η εντροπία μου θύμισε συνειρμικά το στίχο της χαμένης τραγωδίας που χρησιμοποιεί ο Αριστοτέλης στα «Πολιτικά» του, για να εξηγήσει ότι η ηθική πράξη είναι μια και μοναδική, ενώ αντιθέτως υπάρχουν αμέτρητες ανήθικες πράξεις, οι οποίες διαταράσσουν την τάξη της ηθικής : «ἐσθλοί δ’ ἁπλῶς. παντοδαπῶς δέ κακοί». Με απλά λόγια μας λέει ότι με πολλούς και αμέτρητους τρόπους μπορούμε να είμαστε κακοί, αλλά μόνον με ένα μπορούμε να είμαστε καλοί. Ή αλλιώς, υπάρχει ένας μόνον τρόπος να διατηρούμε την ηθική τάξη και αυτός είναι να μην κάνουμε καμιά ανήθικη από τις αμέτρητες που μπορούμε να κάνουμε. Η εντροπία αυξάνεται, όταν δε διατηρούμε με τις πράξεις μας την ηθική τάξη, όταν δεν πράττουμε τη μια και μοναδική ηθική πράξη, αλλά αντιθέτως επιλέγουμε να κάνουμε μια από τις αμέτρητες ανήθικες ή και πολλές από αυτές.
Αυτό δε σημαίνει άλλωστε και η λέξη «ντροπή» ; Προέρχεται από το ρήμα ἐντρέπω που αρχικά στον Ηρόδοτο σημαίνει τροποποιώ, μεταβάλλω, αλλάζω, μετατρέπω και μόνο στους ελληνιστικούς χρόνους πια σημαίνει ντρέπομαι ή φοβάμαι.
Τι άλλο από εντροπή, δηλαδή εντροπία= αταξία (στον Όμηρο ἐντροπία είναι το τέχνασμα, η ραδιουργία), προκαλεί κάθε πράξη μας-ακόμη και λεκτική- που διαταράσσει την ηθική τάξη ;
Ο 2ος Θερμοδυναμικός Νόμος της Φυσικής εξηγεί την Ηθική Φιλοσοφία του Αριστοτέλη !
Πίνακας : Paul Klee