Γερουνδιακή έλξη ονομάζουμε τη μετατροπή της ενεργητικής σύνταξης (γερούνδιο +αντικείμενο σε αιτιατική ή utor+ αφαιρ.) σε παθητική σύνταξη (γερουνδιακό + υποκείμενο).
γερούνδιο + αντικείμενο (σε αιτιατική)
gerendi et administrandi rem publicam
υποκείμενο + γερουνδιακό
(στην πτώση του γερουνδίου) (που θα συμφωνεί σε γένος, αριθμό και πτώση με το υποκείμενο που βγάλαμε)
rei publicae gerendae et administrandae
Προϋποθέσεις για τη μετατροπή της σύνταξης είναι:
· Το γερούνδιο να προέρχεται από ρήμα ενεργητικό που να συντάσσεται με αιτιατική.
· Το γερούνδιο να ανήκει σ’ ένα από τα αποθετικά ρήματα utor, potior, fungor, fruor, vescor που συντάσσεται με αφαιρετική.
Tα είδη της γερουνδιακής έλξης:
1. υποχρεωτική:
α. όταν έχουμε εμπρόθετο γερούνδιο με αντικείμενο σε αιτιατική :
causa, gratia + γενική
ad, in + αιτιατική
Την γερουνδιακή έλξη σ΄αυτές τις περιπτώσεις την έχει κάνει ο ίδιος ο συγγραφέας. Αυτό που βλεπουμε εμείς είναι εμπρόθετο γερουνδιακό + υποκείμενο (βλέπε κείμενο 49).
β. όταν έχουμε δοτική γερουνδίου με αντικείμενο σε αιτιατική. Δεν τη συναντάμε στα κείμενα μας.
2. αδύνατη:
α. όταν το γερούνδιο δεν έχει αντικείμενο
β. όταν το αντικείμενο του γερουνδίου είναι ουδέτερο αντωνυμίας ή ουσιαστικοποιημένου επιθέτου.
3. προαιρετική:
όταν το γερούνδιο βρίσκεται σε απλή γενική ή απλή αφαιρετική (βλέπε κείμενο 32).
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
KEIMENO 32:
1. ad intuendum et ad imitandum: (αδύνατη η γερουνδιακή έλξη εφόσον δεν έχουμε αντικείμενο).
Ωστόσο αν μας δώσουν το imagines ως αντικείμενο των γερουνδίων η γερουνδιακή έλξη γίνεται υποχρεωτική.
· ad intuendas et ad imitandas imagines
2. gerendi et administrandi rem publicam (προαιρετικήγερουνδιακήέλξη)
· gerendae et administrandae rei publicae.
3. colendo et cogitando homines excellentes (προαιρετικήγερουνδιακήέλξη)
· colendis et cogitandis hominibus excellentibus.
4. laudem et honestatem expetendo (προαιρετικήγερουνδιακήέλξη)
· laude et honestate expetenda
· ή laude et honestate expetentis (πληθυντικόςεφόσονέχουμε 2 υποκείμενα)
KEIMENO 49:
Εδώ έχουμε τρία παραδείγματα υποχρεωτικής γερουνδιακής έλξης:
1. de interficiendo Caesare
2. unguium resecandorum causa
3. ad eam obiurgandam