0
0
Read Time:6 Minute, 7 Second
Η ΓΕΝΙΚΗ
| ΜΕ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΕΠΙΘΕΤΑ | |
| ΚΤΗΤΙΚΗ | Patria Aeneae Troia est. |
| ΔΙΑΙΡΕΤΙΚΗ | Tarquinius ultimus regum… |
| ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ | Magnum pondus auri. |
| ΙΔΙΟΤΗΤΑΣ | Vir nobilissimi generis. |
| ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΗ | Lex est fons aequitatis. |
| ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗ
συνήθως με ετάθετα που δηλώνουν: επιθυμία (π.χ. cupidus), γνώση, εμπειρία και τα αντίθετά τους (π.χ. peritus), πλησμονής (π.χ. plenus), μνήμης ή λήθης κ.λπ. |
Lex est fundamentum libertatis. Sutor, cupidus pecuniae… Milites reimilitaris penti..
Epistulaeplenae querelarum… Homo memor benifJciorum… |
| ΕΠΕΞΗΓΗΜΑ ΤΙΚΗ
μετά από μία γενική έννοια δίνουμε μια πιο ειδική, (πρβλ. Η πόλη της Αθήνας) |
Nomen Asiae. |
| ΜΕ ΡΗΜΑΤΑ | |
| ΩΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ | Vivorum memini. |
| ΠΡΟΣΩΠΟΥ! ΠΡΑΓΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ με τη φράση venitmihiin mentem. Αντί της γενικής μπορεί να έχουμε ονομαστική ουδετέρου αντωνυμίας επιθέτου, απαρέμφατο ή ονοματική πρόταση ως υποκείμενο. | Venit corvo in mentem verborum domini sui.
|
| ΑΞΙΑΣ
με ρήματα που σημαίνουν: αγοράζω, πωλώ, εκτιμώ κ.λπ., όταν δηλώνεται αφηρημένη αξία (υλική/ ηθική). [ Όταν δηλώνεται συγκεκριμένη αξία, τότε χρησιμοποιούμε αφαιρετική.] |
Emitavem tanti, quantinullam adhuc emerat. |
| ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ
με ρήματα που δηλώνουν-.κατηγορώ, καταδικάζω κ.λπ. |
Eum accusavitproditionis. |
| ΠΟΙΝΗΣ
μόνο η γενική capitis στις άλλες περιπτώσεις χρησιμοποιούμε αφαιρετική. |
Eum damnavit capitis. όμως:
Pater eum morte multavit. |
| Τ ΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ με τα ρήματα refert / interest (ΠΡΟΣΟΧΗ: με /σε… ενδιαφέρει = αφαιρετική ενικού θηλ. κτητικής αντωνυμίας + interest mea/tua Inostral…interest). | Caesaris multum interfuit avem emere.
όμως: Mea multum interfuit avem emere. |
| ΠΡΑΓΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΛΗΑΩΝΕΙ ΑΙΤΙΑ με απρόσωπα ρήματα, όπως paenitet, miseret κ.λπ. Αντί της γενικής μπορεί να έχουμε ως υποκείμενο του ρήματος απαρέμφατο ή ουδέτερο αντωνυμίας. | Me paenitet verborum meorum. όμως:
Neque id me paenitet. |
| ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΔΙΟΤΗΤΑΣ, ΑΞΙΑΣ κ.λπ.
με το συνδετικό ρήμα sum. |
Generis Graeci est.
Noli spectare quanti homo sit. |
| ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΗ ΤΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟ Υ ΓΝΩΡΙΣΜΑ ΤΟΣ με το συνδετικό ρήμα sum. | Meruisse stipendia in eo bello virtutis fuit. |
| ΜΕ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ | |
| ΔΙΑΙΡΕΤΙΚΗ
συνήθως, με τοπικά ή ποσοτικά επιρρήματα (ubi, satis, parum κ.λπ.). [Τέτοια είναι και η γενική με ουδέτερο επιθέτων ή αντωνυμιών, όπως tantum, quid, nihil κ.λπ.] |
Ubi terrarum sumus? Domi satis salutationum talium
audio. [Quid novi? |
Η ΔΟΤΙΚΗ
| ΜΕ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΕΠΙΘΕΤΑ | |
| ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗ
συνήθως με επίθετα που δηλώνουν ένωση, προσέγγιση, ομοιότητα (π.χ. similis), φιλική ή εχθρική διάθεση, υπακοή,’απείθεια κ.λπ. (n.x.amicus, inimicus, infestus). |
Existimavit ad se venire hominem similem effigiei mortui.
Inimicus nomini, generi, iuri civium. |
| ΜΕ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ | |
| ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗ
με επιρρήματα που προέρχονται από επίθετα που συντάσσονται με δοτική αντικειμενική. |
Reliqua his similiter explicanda sunt. |
| ΜΕ ΡΗΜΑΤΑ | |
| ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ
με ρήματα που δηλώνουν φιλική, εχθρική ενέργεια ή έχουν τη σημασία του αρέσω, αρμόζω κ.λπ (π.χ. placeo), με ρήματα που έχουν τη σημασία λέγω, δίνω δείχνω (π.χ. dico, mitto). Συνήθως αυτά τα ρήματα είναι δίπτωτα (έμμεσο αντικείμενο που δείχνει το πρόσωπο σε δοτική και άμεσο αντικείμενο που δείχνει το πράγμα σε αιτιατική), με ρήματα σύνθετα με τις προθέσεις ad, ante, cum inter, ob, post, prae, sub… (π.χ. adimo, propono). |
Regia hostia deo placet. Signa Caesari tradunt.
Tarquinio imperium adimit. |
| ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ
Με απρόσωπα ρήματα (π.χ. licet). ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΧΑΡΙΣΤΙΚΗ IANTIXAPEJTIKH δηλώνει το πρόσωπο που ωφελείται ή βλάπτεται Δοτική χαρ ιστική έχουμε με τα ρήματα consulo consulto. ‘ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΗΘΙΚΗ δηλώνει το πρόσωπο που χαίρεται ή λυπάται γι’ αυτό που γίνεται. |
Licebit tibi quoque pugillares adportare.
Ille mihi errat (= κάνει λάθος εις βάρος μου). Patriae consultabant. At tibi repente paucis post diebus venit ad me Caninius. |
ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΣΥΜΠΑΘΕΙΑΣ
δηλώνει το πρόσωπο που συμμετέχει σε ό,τι δηλώνει το ρήμα.
ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΚΤΗΤΙΚΗ
δηλώνει το πρόσωπο που έχει κάτι (συνήθως με το ρήμα sum).
ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑΣ /ΚΡΙΝΟΝΤΟΣ ΠΡΟΣΩΠΟΥ
δηλώνει το πρόσωπο σχετικά με το οποίο ή κατά την κρίση του οποίου ισχύει κάτι. ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΑΙΤΙΟΥ/ ΕΝΕΡΓΟΥΝΤΟΣ ΠΡΟΣΩΠΟΥ
- με γερουνδιακά (-ndus –nda –ndum) που αντιστο ιχούν στα ρηματικά επίθετα της ελληνικής σε-τέος, -τέα, -τέον.
- με μετοχές παθητικού παρακειμένου, όπως auditus, cognitus, notus κ.λπ.
ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΗ I ΤΟΥ ΣΚΟΠΟΥ είναι δοτική αφηρημένου ουσιαστικού, π.χ. adiumento, auxilio, usui, solacio κ.λπ. και συναντάται συνήθως με το ρήμα sum
(κατηγορηματική), ή με ρήματα που έχουν τη σημασία δίνω, στέλνω κ.λπ. (mitto, do…). Κοντά στη δοτική κατηγορηματική του σκοπού υπάρχει συνήθως και μία δοτική χαριστική/ αντιχαριστική ή του εμμέσου αντικειμένου.
Non tibi ingredienti fines patriae iia cecidit?
Romanis impenum sine fine erit.
Pacuvius dixit… videri tamen ea sibi duriora et acerbiora.
Omnia sunt excitanda tibi uni.
Aesopi nostri Licinus servus tibi notus fugit.
Murena fuit magno adiumento patti.
Aedui equitatum auxilio Caesari miserunt.
Η ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΗ
| ΚΥΡΙΩΣ ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΗ | |
| ΤΟΠΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ
Απρόθεταμε ονόματα πόλεων, μικρών νήσων, χερσονήσων. Εμπρόθετα στις υπόλοιπες περιπτώσεις (με τις προθέσεις ab, ex, de). |
Licinius Roma Athenas fugit.
Accius ex urbe Roma Τarentum venit. |
| ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ
Απρόθετα (συνήθως), για να δηλώσει άμεση καταγωγή. Εμπρόθετα (συνήθωςμε την πρόθεση ab), για να δηλώσει έμμεση!απώτερη καταγωγή . |
Nobili genere natus est. Ab Iulo ortus est. |
| ΥΛΗΣ
Εμπρόθετα (με τις προθέσεις ex, dc) |
Templum de marmore. |
| ΣΗΜΕΙΟΥ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗΣ/ ΧΩΡΙΣΜΟΥ Απρόθετα ή εμπρόθετα (με τις προθέσεις ab, dc, ex) με ρήματα που σημαίνουν απέχω, απομακρύνω, απελευθερώνω, στερώ κ.τ.ό. | Castris abiit. Hostem armis spoliavit. |
| ΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΑΙΤΙΟΥ
Εμπρόθετα (με την πρόθεση ab), όταν το ποιητικό αίτιο είναι έμψυχο. Απρόθετα με απλή αφαιρετική, όταν το ποιητικό αίτιο δεν είναι έμψυχο. |
Catilina ab Antonio victus est. Roma bello deletur. |
| ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ
Όταν ο α’όρος σύγκρισης είναι σε πτώση ονομαστική ή αιτιατική. Είναι δυνατό ο β’όρος σύγκρισης να εκφραστεί με το quam και ομοιοτρόπως ή ομοιοπτώτωςμε τον α’όρο. |
Ea puella nihil festivius umquam vidi. [Nihil est sanctius quam patria.] |
| ΣΗΜΕΙΟΥΕΚΚΙΝΗΣΗΣΓΙΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗ/ ΚΡΙΣΗ | …ut eventu singularisproelii cernatur… |
| ΤΟΥΑΙΑΙΡΕΜΕΝΟΥ ΟΛΟΥ Εμπρόθετα (με την πρόθεση ex). | Ex quibus quattuor in Nerviis conlocat. |
| ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΙΚΗ | |
| ΣΥΝΟΛΕΙΑΣ
Εμπρόθετα (με την πρόθεση cum). Απρόθετα στη στρατιωτική γλώσσα, συνήθως. |
Servum tecum deduc. Caesar omnibus copiis ad Ilerdam proficiscitur (= πορεύεται). |
| ΙΑΙΟΤΗΤΑΣ
Απρόθετα, συνήθως όταν δηλώνεται παροδική ιδιότητα. [Η ιδιότητα εκφράζεται και με απρόθετη γενική, συνήθως όταν δηλώνεται ηλικία, βάρος μέγεθος, καταγωγή και κοινωνική τάξη.] |
Homo facie squalida… [Horn ο ingen tis magnitudinis...] |
| ΤΡΟΠΟΥ
Απρόθετα, όταν συνοδεύεται από ένα προσδιορισμό (ομοιόπτωτο ή ετερόπτωτο). Εμπρόθετα (με την πρόθεση cum) συνήθως, όταν δε συνοδεύεται από προσδιορισμό. |
Hoc modo imperium perdit. Cum lacrimis iniuriam aperit. |
| ΟΡΓΑΝΟΥ/ΜΕΣΟΥ
Απρόθετα, συνήθως όταν δηλώνεται άψυχο ή και έμψυχο όργανο που ο ρόλος του είναι εντελώς παθητικός(π.χ. στρατιώτες, δούλοι κ.λπ.). Opera/ auxilio/ beneficio + γενική υποκειμενική, όταν δηλώνουμε πρόσωπο (ή per + αιτιατική). Αφαιρετική του μέσου έχουμε με ρήματα, όπως compleo, afficio, confido και επίθετα, όπως dignus και fretus. |
Hasta eum transfixit. Militibus muros condidit.
Opera adulescentis hostes fugati sunt. Supplicio capitis eum adfecit. Cacus fretus viribus suis erat. |
| ΜΕΤΡΟΥ / ΔΙΑΦΟΡΑΣ | …quanto Latinus miles Romanc
virtute antecellit. Paulo post lacessitus est…. |
| ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟΥ ΑΙΤΙΟΥ συνήθως με ρήματα ψυχικού πάθους,
π.χ. adducor, permoveor κ.λπ. Αφαιρετική της αιτίας είναι και οι φράσεις iussu, iniussu, rogatu (= τη αιτήσει) + γενική υποκειμενική. |
Nonnulli pudore adducti
remanebant. Iniussu consulis in certamen ruit. |
| ΠΟΙΝΗΣ
[Με γενική εκφράζεται η ποινή, όταν έχουμε το capitis]. |
Morte eum multavit. |
| ΑΞΙΑΣ
με ρήματα που σημαίνουν: αγοράζω, πωλώ, εκτιμώ κ.λπ., όταν δηλώνεται συγκεκριμένη αξία. [Όταν δηλώνεται αφηρημένη αξία, υλική ή ηθική, χρησιμοποιούμε αφαιρετική.] |
Viginti milibus sestertium corvum emit.
[… qui tam nihili est.] |
| ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΗ ΤΟΠΙΚΗ | |
| ΤΟΠΟΥ
Απρόθετα με ονόματα πόλεων ή μικρών νήσων (εκτός από αυτά που είνα ι α’ή β’ κλίσης εν ι κού αριθμού). Εμπρόθετα στις άλλες περιπτώσεις. |
Is Athenis paucos menses fuit. In Africa novam patriam fundat. |
| ΧΡΟΝΟΥ
όταν προσδιορίζούμε/ εντοπίζουμε χρονικά, (απάντηση στην ερώτηση πότε; ή εντός πόσου χρόνου;) |
Ultimis annis vitae suae in Campania se tenebat. |
Πηγή : Χρήστος Απ. Ράμμος, “Λατινικά Γ’ Λυκείου”, Τεύχος 2, Εκδόσεις “Σαββάλας”
Happy
0 %
Sad
0 %
Excited
0 %
Sleepy
0 %
Angry
0 %
Surprise
0 %