Οι γλώσσες αλλάζουν, δεν “χαλάνε”, δεν αλλοιώνονται, έλεγε ο μεγάλος δάσκαλος της γλωσσολογίας Α.-Φ. Χριστίδης.
Τα δάνεια είναι αναπόφευκτα, όταν οι λαοί μετακινούνται ή η γλώσσα εξαπλώνεται σε μεγάλες γεωγραφικές περιοχές. Οι αλλαγές εξυπηρετούν νέες γλωσσικές ανάγκες. Σταδιακά έρχεται η εξομάλυνση, ώστε να διευκολυνθεί η χρήση της. Έτσι έγινε ο “ανήρ” “άνδρας” και ο “γέρων” “γέρος” : οι πιο σπάνιοι τύποι (ανήρ και γέρων) αφομοιώθηκαν από τους πιο συχνούς (με τις καταλήξεις -ας και -ος) αντίστοιχα.
Και όπως δανείσαμε στις άλλες γλώσσες την ορολογία στην ιατρική επιστήμη, στη βιολογία, στη φυσική, έτσι ενσωματώσαμε λέξεις και καταλήξεις από τα λατινικά ή τα τούρκικα (π.χ. αποθηκάριος από τη λατινική κατάληξη -arius, παλιατζής από την τουρκική κατάληξη -dzi).
Η ελληνική γλώσσα συνεπώς, όπως όλες οι γλώσσες, δεν κινδυνεύει από τις αλλαγές και τα δάνεια. Κινδυνεύει από τη λανθασμένη χρήση της, από τη γραμματική και το συντακτικό που δεν συμβαδίζουν με την κοινή νεοελληνική και τη λανθασμένη σημασιολογικά χρήση των λέξεων. Οι αλλαγές είναι αναπόφευκτες, αλλά δεν γίνεται να επιβάλλονται από μεμονωμένα άτομα που χρησιμοποιούν τη γλώσσα λανθασμένα. Αν δεν περάσει μια αλλαγή στη μορφολογία της λέξης ή στη σημασία της στην κοινή νεοελληνική, δηλαδή στη γλώσσα της εκπαίδευσης, των επιστημών, της διοίκησης, της δημοσιογραφίας, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή.
Στο πλαίσιο αυτό, ας μην προσπαθούν μερικοί (λίγοι ευτυχώς) να αλλάξουν με το “έτσι θέλω” γλωσσικούς τύπους ή σημασίες λέξεων. Η συγγνώμη γράφεται με δύο “γ” και όχι με ένα, αλλά το τρένο γράφεται πλέον με “ε” και όχι με “αι”. Η φράση “όσον αφορά” είναι η σωστή και όχι η φράση “όσο αναφορά”. Και έχει επικρατήσει η λέξη “υπόψη” ως μια στη θέση του αρχαϊκότερου εμπρόθετου προσδιορισμού “υπ’ όψιν”. Τέλος, καλώς έχει επικρατήσει η λέξη “μπαρ” και όχι “κυλικείο” και το “πάρτι” αντί της “χοροεσπερίδας”, γιατί άλλες ανάγκες εξυπηρετεί το μπαρ (ξένη μουσική, ποτό, χωρίς φαΐ)) και άλλες το κυλικείο (αναψυκτικά, αφεψήματα, ελαφρύ φαγητό σε σχολεία, νοσοκομεία κ.α), άλλες το πάρτι (νεανική συγκέντρωση, ξένη μουσική, χορός), άλλες η χοροεσπερίδα (επίσημη, ψυχαγωγική, βραδινή συγκέντρωση με χορό). Και φυσικά το γκολ είναι ταυτόχρονα για τον οπαδό η έκφραση ενός επιφωνήματος και για αυτό έχει επικρατήσει η μονοσύλλαβη αγγλική λέξη, αντί της ελληνικής σημασίας στα γήπεδα “επίτευξη τέρματος”.
Με την ίδια λογική η φράση “click away” εξυπηρετεί την ανάγκη καλύτερης κατανόησης από την πλειονότητα, που μιλά και καταλαβαίνει πλέον την αγγλική γλώσσα, σε αντίθεση με την πρόσφατη στείρα και πιο δυσνόητη ερμηνεία του καθηγητή Μπαμπινιώτη : “παράδοση εκτός / παραλαβή εκτός καταστήματος”…
Πίνακας : Juan Gris, “Book, pipe and glasses”, 1913