0
0
Read Time:2 Minute, 56 Second
Στοιχείο που επιβάλλεται να προσέξει ο μαθητής κατά τη διαδικασία γραφής της έκθεσης (παραγωγή κειμένου) είναι το επικοινωνιακό πλαίσιο που θα του ζητηθεί να ακολουθήσει. Όταν λέμε επικοινωνιακό πλαίσιο εννοούμε τα εξωτερικά στοιχεία του κειμένου, όπως η προσφώνηση ή ο χαιρετισμός, και τα εσωτερικά στοιχεία του, όπως η γλώσσα, το ύφος, το γραμματικό πρόσωπο, η οπτική προσέγγισης του θέματος κ.ά. Αυτά τα στοιχεία λοιπόν έχουν να κάνουν βέβαια με το είδος του κειμένου που θα αναπτύξει ο μαθητής.
Είδη κειμένου που ενδέχεται να χρειαστεί στις εξετάσεις να «παράγει» είναι:
• Δοκίμιο αποδεικτικό – πειθούς · Δοκίμιο στοχασμού
• Επιφυλλίδα · Άρθρο
• Ομιλία · Εισήγηση
• Επιστολή
Αποδεικτικό δοκίμιο / πειθούς
Συνάδει με την παραδοσιακή μορφή έκθεσης. Απαιτεί τεκμηρίωση των θέσεων, σοβαρό ύφος, προσεγμένη έκφραση, ενώ το προσωπικό – υποκειμενικό στοιχείο υπάρχει βέβαια, αλλά είναι εξασθενημένο. Τεχνική πειθούς που ενδείκνυται είναι η επίκληση στη λογική. Ως απαραίτητο εξωτερικό στοιχείο του είναι ο τίτλος. (Αν ζητηθεί έκθεση, τότε ο τίτλος δεν χρειάζεται.)
Δοκίμιο στοχασμού
Απαιτεί χρήση μεταφορικής, ποιητικής, συγκινησιακής γλώσσας, ενδεχομένως και συμβόλων. Το ύφος πιθανότατα θα είναι οικείο, φυσικό ή λυρικό. Η δομή του κειμένου χαλαρή, καθώς ο τρόπος ανάπτυξης των ιδεών θα είναι συνειρμικός – διαισθητικός, ενώ το προσωπικό στοιχείο ιδιαίτερα έντονο. Το θέμα προσεγγίζεται από καθαρά υποκειμενική σκοπιά, αφού ο μαθητήςκαλείταινααναπτύξειελεύθερατασυναισθήματα,τιςσκέψειςκαιτουςπροβληματισμούς του. Κυρίαρχος τρόπος πειθούς είναι η επίκληση στο συναίσθημα. Φυσικά και στο δοκίμιο στοχασμού χρειάζεται να τεθεί τίτλος. (Όλα αυτά, βέβαια, καθιστούν δύσκολο να ζητηθεί από το μαθητή σε πανελλήνιες εξετάσεις να αναπτύξει δοκίμιο στοχασμού.)
[Και στις δύο περιπτώσεις ο μαθητής οφείλει να μη σταθεί στην επικαιρότητα.]
Επιφυλλίδα
Ο μαθητής οφείλει να βάλει τίτλο και να ακολουθήσει τα στοιχεία γραφής του αποδεικτικού δοκιμίου με τη διαφορά ότι δεν αποκλείεται να αναφέρεται στην επικαιρότητα.
Άρθρο
Ο μαθητής επιβάλλεται να θέσει τίτλο. Το θέμα δηλώνεται ευκρινώς στον πρόλογο και η ακολουθεί η ανάλυση της κύριας ιδέας. Σκοπός είναι η πειθώ και η πληροφόρηση. Κατά συνέπεια, η πιο συνηθισμένη και κατάλληλη τεχνική πειθούς είναι η επίκληση στη λογική. Ο μαθητής οφείλει να σταθεί αποκλειστικά στην επικαιρότητα. Η γλώσσα είναι συνήθως κυριολεκτική και το ύφος σοβαρό, αν και περισσότερο εξαρτώνται από το επίπεδο του αναγνωστικού κοινού στο οποίο υποθετικά απευθύνεται ο αρθρογράφος (διαφορετικός ο τρόπος γραφής σε ένα άρθρο που γράφεται για τη σχολική εφημερίδα από αυτόν ενός άρθρου που προορίζεται για την εφημερίδα της πόλης).
Ομιλία – Εισήγηση
Ο μαθητής πρέπει να ξεκινήσει με μια προσφώνηση. Στον πρόλογο θέτει την αφορμή, το θέμα και το σκοπό της ομιλίας και στη συνέχεια αναπτύσσει την κύρια ιδέα. Η γλώσσα, το ύφος, οι τρόποι πειθούς εξαρτώνται από το θέμα αλλά και το επίπεδο του ακροατηρίου στο οποίο υποτίθεται ότι απευθύνεται. Το α’ ενικό, το α’ και β’ πληθυντικό είναι συνήθως τα κατάλληλα γραμματικά πρόσωπα. Το κείμενο κλείνει με χαιρετισμό που ποικίλει ανάλογα με το ακροατήριο. Η πιο συνηθισμένη είναι «Σας ευχαριστώ».
Επιστολή
Αν χρειαστεί να γράψει επιστολή, πρέπει δεξιά πάνω να θέσει τόπο και χρόνο (π.χ. Αθήνα, 12-5-2005). Αριστερά στην επόμενη γραμμή γράφει τον παραλήπτη (Προς τον Πρόεδρο …) και από κάτω μια εναρκτήρια προσφώνηση (Κύριε Πρόεδρε). Και στην επιστολή η αφορμή, το θέμα και ο σκοπός πρέπει να γίνουν εμφανή στον πρόλογο. Το γραμματικό πρόσωπο είναι συνήθως το β’ πληθυντικό ή β” ενικό (αν απευθυνόμαστε π.χ. σε φίλο), ενώ η γλώσσα και το ύφος είναι ανάλογα του θέματος και του παραλήπτη. Κλείνουμε ξανά με χαιρετισμό.
Δεν αρκεί η προσφώνηση και ο χαιρετισμός για να αποδώσουμε το επικοινωνιακό πλαίσιο σε οποιοδήποτε κείμενο. Η γλώσσα, το ύφος, το πρόσωπο κυρίως, αλλά και προσφωνήσεις, όταν αλλάζει η ενότητα ή πριν τον επίλογο, είναι απαραίτητα στοιχεία.
Happy
0 %
Sad
0 %
Excited
0 %
Sleepy
0 %
Angry
0 %
Surprise
0 %