Υποθετικοί Λόγοι στον Πλάγιο Λόγο (Λατινικά Γ’ Λυκείου)

Το ρήμα της απόδοσης μετατρέπεται σε απαρέμφατο (Όπως και το ρήμα κάθε κύριας πρότασης κρίσεως):

–Ενεστώτα εκφράζει το σύγχρονο σε σχέση με το ρήμα εξάρτησης

–Μέλλοντα εκφράζει το υστερόχρονο σε σχέση με το ρήμα εξάρτησης [Το «υστερόχρονο» του παρελθόντος (=το μη πραγματικό) αποδίδεται με περιφραστικό απαρέμφατο σχηματισμένο από τη μετοχή του μέλλοντος και το απαρέμφατο παρακειμένου fuisse (αντί esse)]

–Παρακειμένουεκφράζει το προτερόχρονο σε σχέση με το ρήμα εξάρτησης (Το απαρέμφατο του παρακειμένου εκφράζει κάθε προτερόχρονο, επομένως αντιστοιχεί και με τον παρακείμενο και με τον υπερσυντέλικο και με τον παρατατικό της οριστικής)

Το ρήμα της υποθετικής πρότασης στον Πλάγιο Λόγο βρίσκεται σε υποτακτική:

Όπως κάθε δευτερεύουσα πρόταση, η οποία στον Ευθύ Λόγο εκφέρεται με οριστική, έτσι και η υποθετική πρόταση του πρώτου είδους (ανοιχτή υπόθεση), όταν βρεθεί στον Πλάγιο Λόγο, εκφέρεται με υποτακτική (Η υποτακτική του δεύτερου και του τρίτου είδους διατηρείται στον Πλάγιο Λόγο, όπως διατηρείται και η υποτακτική όλων των δευτερευουσών προτάσεων)

Ο χρόνος της υποθετικής πρότασης γενικά συμμορφώνεται με τους κανόνες της ακολουθίας των χρόνων, εκτός από την περίπτωση της υπόθεσης του απραγματοποίητου, η οποία διατηρεί το χρόνο της (= υποτακτική ιστορικού χρόνου) και όταν ακόμα εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου

Σε δευτερεύουσα πρόταση, η οποία στον Ευθύ Λόγο εκφέρεται κανονικά με υποτακτική, ο χρόνος στον Πλάγιο Λόγο μένει αμετάβλητος, όταν η πρόταση εξαρτηθεί από αρκτικό χρόνο· όταν όμως η δευτερεύουσα πρόταση εξαρτηθεί από ρήμα ιστορικού χρόνου, τότε και το δικό της ρήμα πρέπει να είναι σε ιστορικό χρόνο

-Αρκτικός χρόνοςΑρκτικός χρόνος (υποθετικοί λόγοι Ι & ΙΙΙ)

-Αρκτικός χρόνοςΙστορικός χρόνος (υποθετικός λόγος ΙΙ)

-Ιστορικός χρόνος Ιστορικός χρόνος

Στους εξαρτημένους υποθετικούς λόγους εφαρμόζεται κανονικά η ακολουθία των χρόνων, εκτός από την περίπτωση του απραγματοποίητου, όπου το ρήμα της υποθετικής πρότασης πρέπει να μείνει σε υποτακτική ιστορικού χρόνου και όταν ακόμα εξαρτηθεί από ρήμα αρκτικού χρόνου [Όταν μια δευτερεύουσα πρόταση του ευθέως λόγου εκφέρεται με οριστική ιστορικού χρόνου, σε περίπτωση εξάρτησής της σε πλάγιο λόγο θα εκφέρεται με υποτακτική συντελικού χρόνου (παρακειμένου ή υπερσυντελίκου) ανάλογα με την ακολουθία των χρόνων, δηλαδή με υποτακτική που δηλώνει το προτερόχρονο]

Εξαρτημένες-Πλάγιες υποθετικές προτάσεις 21-50

• (25)Neminem credideritis patriae consultūrum esse, nisi vos ipsi patriae consulueritis: Δευτερεύουσα υποθετική πρόταση.

Πρόκειται για εξαρτημένο υποθετικό λόγο του α’ είδους με απόδοση: consulturum esse· ευθύς λόγος: Nemo patriae consulet, nisi vos ipsi patriae consulueritis: Εισάγεται με τον υποθετικό σύνδεσμο nisi, εκφέρεται με οριστική μέλλοντα και η απόδοση με οριστική συντελεσμένου μέλλοντα και εκφράζει υπόθεση ανοιχτή, δηλ. χωρίς να δηλώνεται αν αληθεύει ή όχι [Εξάρτηση από υποτακτική παρακειμένου=προστακτική ενεστώτα. Πλάγιος λόγος: υπόθεση: υποτακτική παρακειμένου –› απόδοση: απαρέμφατο μέλλοντα. Ευθύς Λόγος: υπόθεση: οριστική συντελεσμένου μέλλοντα –› απόδοση: οριστική μέλλοντα]

• (37)In eum locum res deducta est, ut, nisi qui deus vel casus aliqui subvenerit, salvi esse nequeamus:

Δευτερεύουσα υποθετική πρόταση. Πρόκειται για εξαρτημένο υποθετικό λόγο (πλάγιος λόγος) με υπόθεση nisi + υποτακτική παρακειμένου (subvenerit) και απόδοση τη συμπερασματική πρόταση ut… nequeamus (υποτακτική ενεστώτα). Ευθύς λόγος: nisi… subvenerit (οριστική συντελεσμένου μέλλοντα)-salvi esse nequimus (ενεστώτας με σημασία μέλλοντα· Το ρήμα nequeo δε σχηματίζει όλους τους χρόνους…): υποθετικός λόγος του α’ είδους, που εκφράζει υπόθεση ανοιχτή, χωρίς δηλαδή να δηλώνεται αν αληθεύει ή όχι. Ως επιρρηματικός προσδιορισμός της προϋπόθεσης…

• (42)Nunc intellego, si iste in Manliana castra pervenerit,

quo* intendit, neminem tam stultum fore, qui* non videat coniurationem esse factam, neminem tam improbum, qui* non fateatur: Δευτερεύουσα επιρρηματική υποθετική πρόταση. Εισάγεται με τον υποθετικό σύνδεσμο si, εκφέρεται στην υπόθεση με υποτακτική παρακειμένου αντί οριστικής του συντελεσμένου μέλλοντα, γιατί ο λόγος είναι πλάγιος. Η απόδοση βρίσκεται στο απαρέμφατο fore. Ευθύς λόγος: Si…pervenerit (οριστική συντελεσμένου μέλλοντα)nemo tam stultus erit (οριστική μέλλοντα). Εκφράζει υπόθεση ανοιχτή, δηλαδή χωρίς να δηλώνεται αν αληθεύει ή όχι. Ως επιρρηματικός προσδιορισμός της προϋπόθεσης…

• (45)Curat et providet ne, intercepta epistula, nostra consilia ab hostibus cognoscantur:

αφαιρετική απόλυτη, υποθετική μετοχή, με υποκείμενο το epistula. Η υποθετική μετοχή μπορεί να αναλυθεί σε υποθετική πρόταση: si epistula intercepta sitnostra consilia cognoscantur. Έχουμε δηλαδή εξαρτημένο υποθετικό λόγο. Ως ευθύς: si epistula intercepta erit (οριστική συντ. μέλλοντα)consilia nostra cognoscentur (οριστική μέλλοντα). Εισάγεται με τον υποθετικό σύνδεσμο si, εκφέρεται με οριστική συντ. μέλλοντα και η υπόθεση και η απόδοση και εκφράζει υπόθεση ανοιχτή, δηλ. χωρίς να δηλώνεται αν αληθεύει ή όχι…

• (45)Legatum monet ut, si adire non possit, epistulam ad amentum tragulae adliget et intra castra abiciat:

Δευτερεύουσα υποθετική πρόταση. Πρόκειται για εξαρτημένο υποθετικό λόγο του α’ είδους με απόδοση τις βουλητικές προτάσεις· ευθύς λόγος: Si adire non potes (ενεστ.) ή poteris (μελλοντ.)adliga…abice· Εισάγεται με τον υποθετικό σύνδεσμο si, εκφέρεται η υπόθεση με οριστική ενεστώτα και η απόδοση με προστακτική ενεστώτα· εκφράζει υπόθεση ανοιχτή, δηλ. χωρίς να δηλώνεται αν αληθεύει ή όχι…

• (49)experiri enim volui, quam aequo animo me ferro essem interemptura, si tibi consilium non ex sententia cessisset:

Δευτερεύουσα υποθετική πρόταση. Πρόκειται για εξαρτημένο υποθετικό λόγο του α’ είδους με απόδοση την πλάγια ερωτηματική πρόταση· ευθύς λόγος: si consilium cesserit (οριστική συντελεσμένου μέλλοντα) sibi non ex sententia®aequo animo me ferro interimam (οριστική μέλλοντα)· Εισάγεται με τον υποθετικό σύνδεσμο si, εκφέρεται η υπόθεση με οριστική συντελεσμένου μέλλοντα και η απόδοση με οριστική μέλλοντα· εκφράζει υπόθεση ανοιχτή, δηλ. χωρίς να δηλώνεται αν αληθεύει ή όχι.

Πηγή : http://www.palmosaigaiou.gr/