Ο παιδαγωγικός ρόλος του κράτους
Ο τρόπος με τον οποίο βλέπουμε τα πράγματα, η παρατήρηση, ο τρόπος με τον οποίο βιώνουμε τις καταστάσεις, παίζουν καθοριστικό ρόλο για την επίδραση που έχουν αυτά πάνω μας. Σύμφωνα με την Ερμηνεία της Κοπεγχάγης, την πιο παράξενη -ομολογουμένως- της κβαντικής φυσικής, ένα ηλεκτρό.νιο βρίσκεται σε υπέρθεση, δηλαδή η θέση του μπορεί να είναι οπουδήποτε στο σύμπαν, έως ότου με την παρατήρησή μας «ορίσουμε» την πιθανή θέση του.
Με απλά λόγια τίποτε δεν υπάρχει ως τη στιγμή που εμείς με την παρατήρησή μας του δώσουμε υλική υπόσταση.
Τι υπέροχη ιδέα ! Όλα όσα μας τρομάζουν, όλα όσα μας προκαλούν αμφιβολίες, ανασφάλειες, άγχος, αγωνία, φόβο, μας κατατρύχουν και μας καταδυναστεύουν, δεν υπάρχουν όσο δεν τα «παρατηρούμε», δεν επικεντρώνουμε την προσοχή μας πάνω τους, δεν ξοδεύουμε την ενέργειά μας στην πιθανή υπαρξή τους. Αντιθέτως, όλα όσα μας γεμίζουν χαρά και αισιοδοξία είναι μπροστά μας και περιμένουν την «παρατήρηση» μας και συνεπώς την υλοποίηση τους, την κατάρρευση της υπέρθεσής τους.
Και είναι αποκλειστικά δική μας επιλογή να αποφασίσουμε σε τί θα εστιάσουμε και τί θα σβήσουμε για πάντα από το «οπτικό» μας πεδίο…
Το κράτος οφείλει να έχει έναν παιδαγωγικό-καθοδηγητικό ρόλο απέναντι στους πολίτες. Πρέπει να καλλιεργεί την κοινωνική δικαιοσύνη, να προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα και να εξυπηρετεί τα συμφέροντα του συνόλου της κοινωνίας και όχι μόνο μιας κοινωνικής ομάδας ή τάξης. (Πλάτων, «Πολιτεία»)
Η Δημοκρατία είναι το καλύτερο πολίτευμα από τα ήδη δοκιμασμένα, γιατί δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες μιας χώρας, όταν «σπάει» το κοινωνικό συμβόλαιο ανάμεσα στο κράτος και στους πολίτες (Ζ.Ζ. Ρουσώ, «Το κοινωνικό συμβόλαιο»), όταν δηλαδή το κράτος παύει να υπηρετεί τα συμφέροντα του και την απαραίτητη κοινωνική δικαιοσύνη, να ανατρέψουν την εκάστοτε εκλεγμένη εξουσία και να την αντικαταστήσουν με μια άλλη. Κάτι τέτοιο είναι αδύνατο να συμβεί σε μοναρχικά, αριστοκρατικά, θεοκρατικά, απολυταρχικά ή δικτατορικά καθεστώτα. Εκεί η φθορά και η διαφθορά της εξουσίας αποτελούν «εσωτερικά» ζητήματα της εξουσίας και επαφίεται στον… πατριωτισμό του μονάρχη ή δικτάτορα να αποκαταστήσει την τάξη και την κοινωνική ηρεμία που προκαλεί ή άσκηση της άδικης πολιτικής του. Αντιθέτως, στη δημοκρατία οι πολίτες είναι υπεύθυνοι για τις αποφάσεις τους και έχουν τη δυνατότητα σε τακτά ή έκτακτα διαστήματα να αλλάζουν τους ταγούς της εξουσίας και να επιλέγουν άλλους με την ελπίδα να βρεθούν οι καλύτεροι…
Κάποιοι θα ισχυριστούν οτι είναι δικαίωμα του καθενός να αυτοπροσδιορίζεται και να εκφράζεται όπως θέλει. Θα υποστηρίξουν με πάθος μάλιστα το δικαίωμα των γυναικών του αραβικού κόσμου (όχι του συνόλου, αλλά ενός μεγάλου μέρους του) να υπακούει σε νόμους και (θρησκευτικούς κατά βάση) κανόνες, γιατί αυτοί συμβαδίζουν με την κουλτούρα και την παράδοσή τους.
Ως εδώ καλά. Υπάρχουν όμως, και Ανθρώπινα Δικαιώματα, που προσδιορίζονται από τη Χάρτα που υιοθετήθηκε από τον Ο.Η.Ε. το 1948, τα οποία είναι οικουμενικά και αφορούν το σύνολο των ανθρώπων, γιατί στηρίζονται στο φυσικό δίκαιο και είναι αντίθετα στον παραλογισμό. Όχι αυτού του δικαίου που προκύπτει από μια δήθεν «κοινή λογική», αλλά του δικαίου του πανανθρώπινου, που υπαγορεύει το σεβασμό και την προστασία της σωματικής, ψυχικής και πνευματικής ανεξαρτησίας και αξιοπρέπειας κάθε ανθρώπου, ανεξαρτήτως φύλου.
Τα δικαιώματα των γυναικών που καταπατούνται σε ένα μεγάλο μέρος του αραβικού κόσμου με βάναυσο και απαράδεκτο τρόπο, δεν μπορεί να είναι αντικείμενο φιλοσοφικής συζήτησης και να δικαιολογούνται βάσει της κοσμοθεωρίας των ανθρώπων αυτών. Παραβιάζουν το φυσικό δικαίωμα στη ζωή και στην ελευθερία, που είναι υπεράνω του πλαισίου των θεσμών-πολιτικών και θρησκευτικών- μιας χώρας ή ενός λαού και η υπεράσπισή και κατοχύρωσή τους δικαιώνει την ομολογημένη υπεροχή του ανθρώπου από τα ζώα.
Η εξουθένωση, σωματική και ψυχολογική, του εργατικού δυναμικού μιας χώρας αδρανοποιεί τις αντιστάσεις του και εκμηδενίζει τις αντιδράσεις του στις επιθέσεις που δέχονται τα συμφέροντά του. Η επίτευξή της από την άρχουσα οικονομική ελίτ και το συνακόλουθο πολιτικό σύστημα που εφαρμόζει τις επιταγές της είναι πρωταρχικής σημασίας για την επικυριαρχία του νεοφιλελεύθερου μνημονιακού μοντέλου, σε μια εποχή που ο πλούτος συγκεντρώνεται και πάλι στα χέρια των πολύ λίγων. Γιατί, αν στην προηγούμενη φάση της ιστορίας του καπιταλισμού, χρειάστηκαν μερικές δεκαετίες για την ολοκλήρωση του σχεδίου αυτού, στην πρόσφατη εποχή μας κάτι τέτοιο πραγματοποιείται με ταχύτατους ρυθμούς μέσα σε διάστημα λίγων ετών και με πολύ βιαιότερο τρόπο.